Са́ксы — паўночна-усходняя група старажытнагерманскіх плямёнаў (англ.: Saxons, ням.: Sachsen), якія ўтварылі з англамі і ютамі на востраве Брытанія сучасны англійскі этнас. Саксы ў пятым стагоддзі падзяліліся на 2 галіны: адны пайшлі на поўдзень — у Германію, а іншыя на захад. Ад назвы саксаў адбылася назва гістарычнай вобласці ў Германіі — Саксонія.
Этымалогія
Этымалогія слова «саксы» яшчэ не да канца зразумелая. Верагодна, саманазва саксаў была іншая, а антычныя аўтары, якія ўпершыню выкарысталі гэта слова, вырабілі яго ад — тыповай зброі саксаў, баявога нажа.
Арэал рассялення
З II стагоддзя н.э ахоплівае прыблізна Усходнія Нідэрланды, сённяшнія нямецкія землі Вестфалія (Westfalen), Ніжняя Саксонія (Niedersachsen) (выключаючы тэрыторыі, заселеныя плямёнамі Фрызаў (Friesen), Хольштэйн, Мекленбург і поўнач Саксоніі-Анхальт (Sachsen-Anhalt).
У рымскіх крыніцах, пачынаючы з III стагоддзя н.э, сустракаюцца скаргі на марскі разбой і пірацтва саксаў.
У перыяд ад III да V стагоддзя н. э частка саксаў, нароўні з англамі і ютамі, перасялілася ў паўднёвую частку вострава Брытаніі. З прычыны сілавога захопу земляў і зліцці з англамі яны ператварыліся ў супольнасць англасаксаў, якая стала дамінантнай на Брытанскіх астравах.
Мова
Мова саксаў стала асновай англасаксонскай мовы, з якой развілася сучасная англійская мова. Адсюль у ірландскай і іншых кельцкіх мовах найменне племя саксаў выкарыстоўваецца для абазначэння сучасных англічан: у ірландскай — «Sasana» (Англія) і «Sasanach» (англічане), у гэльскай — «Sasunn» (Англія) і «Sasunnach» (англійская); хоць у іншых мовах гэтыя назвы вядуцца ад племя англаў.
Цяперашняя абагульненая назва краіны — Англія — паходзіць ад наймення племя англаў, а назва такіх тэрыторый, як Wessex («West-Saxons»), Essex («East-Saxons»), Sussex («South-Saxons») і Middlesex паказвае на іх паходжанне ад саксонскіх пасяленцаў.
Палітычны лад
Аж да Карлам Вялікім кантынентальныя саксы захоўвалі свой старажытны племянны статут і не мелі караля, а ўсе важныя пытанні вырашалі на штогадовым сходзе старэйшын племя, якое звалася «Тынг» (сяр. ням. «Ding» або англ. «Thing»). Герцагі (военачальнікі) прымалі правадырства над народам толькі на час ваенных канфліктаў.
Плямёны ў складзе саксаў
Вестфалы
Вестфалы жылі пераважна паміж Рэйнам і Везерам, іх імя азначала «заходнія людзі», гэта значыць заходнія саксы.
Остфалы
Остфалы, «усходнія людзі», жылі паміж Везером і Эльбай.
Энгры
Энгры займалі сярод саксаў цэнтральнае становішча, як у геаграфічным, так і ў культурна-грамадскім стаўленні. У іх землях на Везеры знаходзілася , месца штогадовых сходаў.
Літаратура
- Глава II. Саксы і іх плямёны // Паходжанне англа-саксонскай расы = Origin of the Anglo-Saxon Race: A Study of the Settlement of England and the Tribal Origin of the Old English People. — Лондан, 1906. — С. 18-33.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Saksy Sa ksy paynochna ushodnyaya grupa starazhytnagermanskih plyamyonay angl Saxons nyam Sachsen yakiya ytvaryli z anglami i yutami na vostrave Brytaniya suchasny anglijski etnas Saksy y pyatym stagoddzi padzyalilisya na 2 galiny adny pajshli na poydzen u Germaniyu a inshyya na zahad Ad nazvy saksay adbylasya nazva gistarychnaj voblasci y Germanii Saksoniya Alfred Vyaliki EtymalogiyaEtymalogiya slova saksy yashche ne da kanca zrazumelaya Veragodna samanazva saksay byla inshaya a antychnyya aytary yakiya ypershynyu vykarystali geta slova vyrabili yago ad typovaj zbroi saksay bayavoga nazha Areal rassyalennyaZ II stagoddzya n e ahoplivae pryblizna Ushodniya Niderlandy syonnyashniya nyameckiya zemli Vestfaliya Westfalen Nizhnyaya Saksoniya Niedersachsen vyklyuchayuchy terytoryi zaselenyya plyamyonami Fryzay Friesen Holshtejn Meklenburg i poynach Saksonii Anhalt Sachsen Anhalt U rymskih krynicah pachynayuchy z III stagoddzya n e sustrakayucca skargi na marski razboj i piractva saksay U peryyad ad III da V stagoddzya n e chastka saksay naroyni z anglami i yutami perasyalilasya y paydnyovuyu chastku vostrava Brytanii Z prychyny silavoga zahopu zemlyay i zlicci z anglami yany peratvarylisya y supolnasc anglasaksay yakaya stala daminantnaj na Brytanskih astravah MovaMova saksay stala asnovaj anglasaksonskaj movy z yakoj razvilasya suchasnaya anglijskaya mova Adsyul u irlandskaj i inshyh kelckih movah najmenne plemya saksay vykarystoyvaecca dlya abaznachennya suchasnyh anglichan u irlandskaj Sasana Angliya i Sasanach anglichane u gelskaj Sasunn Angliya i Sasunnach anglijskaya hoc u inshyh movah getyya nazvy vyaducca ad plemya anglay Cyaperashnyaya abagulnenaya nazva krainy Angliya pahodzic ad najmennya plemya anglay a nazva takih terytoryj yak Wessex West Saxons Essex East Saxons Sussex South Saxons i Middlesex pakazvae na ih pahodzhanne ad saksonskih pasyalencay Palitychny ladAzh da Karlam Vyalikim kantynentalnyya saksy zahoyvali svoj starazhytny plemyanny statut i ne meli karalya a yse vazhnyya pytanni vyrashali na shtogadovym shodze starejshyn plemya yakoe zvalasya Tyng syar nyam Ding abo angl Thing Gercagi voenachalniki prymali pravadyrstva nad narodam tolki na chas vaennyh kanfliktay Plyamyony y skladze saksayVestfaly Vestfaly zhyli peravazhna pamizh Rejnam i Vezeram ih imya aznachala zahodniya lyudzi geta znachyc zahodniya saksy Ostfaly Ostfaly ushodniya lyudzi zhyli pamizh Vezerom i Elbaj Engry Engry zajmali syarod saksay centralnae stanovishcha yak u geagrafichnym tak i y kulturna gramadskim staylenni U ih zemlyah na Vezery znahodzilasya mesca shtogadovyh shoday LitaraturaGlava II Saksy i ih plyamyony Pahodzhanne angla saksonskaj rasy Origin of the Anglo Saxon Race A Study of the Settlement of England and the Tribal Origin of the Old English People Londan 1906 S 18 33