Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Фінікі́я, паводле Бібліі Ханаанская зямля — старажытная краіна Блізкага Усходу, рабаўладальніцкая дзяржава ў паўночнай і цэнтральнай частцы ўсходняга ўзбярэжжа Міжземнага мора (узбярэжжа сучасных Сірыі і Лівана). Існавала з канца 3-га тыс. да н.э. да 7 ст. да н.э.
| Гістарычная дзяржава | |
| Фінікія | |
|---|---|
| 𐤐𐤕 (Pūt) | |
 | |
| каля 2500 да н.э. — 64 да н.э. | |
| Сталіца |
|
| Мова(ы) | фінікійская мова |
| Форма кіравання | манархія, горад-дзяржава і рэспубліка |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Тэрыторыя заселеная з глыбокай старажытнасці. Этнічны склад насельніцтва мяшаны. У канцы 3-га тыс. да н.э. — пачатку 2-га тыс. да н.э. тут пачало складвацца класавае грамадства, узніклі гарады-дзяржавы: Угарыт (цяпер ), Арвід (Арад), Берута (Бейрут), Гебал (Бібл), Сідон (Сайда), Тыр (Сур), якія вялі паміж сабой барацьбу за гегемонію ў Фінікіі. Асноўныя заняткі насельніцтва: земляробства, рыбалоўства, рамёствы. Вёўся марскі гандаль з Егіптам.
У сяр. 2-га тыс. да н.э. Егіпет заваяваў усё (Усходняе Міжземнамор'е). За панаванне над Фінікіяй у 14 ст. да н.э. з Егіптам змагалася Хецкае царства, і заняло, у выніку, паўночную частку Фінікіі. У пачатку 12 ст. да н.э. гарады Фінікіі пядвергліся апусташэнню розных блізкаўсходніх плямён. Пасля аслаблення егіпецкай і хецкай дзяржаў у канцы 2-га тыс. да н.э. фінікійскія гарады атрымалі магчымасць самастойнага развіцця. Былі заснаваныя фінікійскія калоніі на Кіпры, Сіцыліі і Сардзініі, у Іспаніі, на поўдні Францыі, на поўначы Афрыкі (Карфаген, Утыка). Развівалася рабаўладальніцкая гаспадарка, памацнеў марскі гандаль, пашырылася , звязанае з гандлем. Рамяство, гандаль і мараходства Фінікіі дасягнулі высокага развіцця і маюць сусветнае значэнне. У Фінікіі створана першая сістэма алфавітнага пісьма.
У 7 ст. да н.э. захоплена Асірыяй, пасля падзення той — пад уладай Вавілоніі, з 6 ст. да н.э. — Персіі. У 332 да н.э. заваяваная Аляксандрам Македонскім. Нягледзячы на гэта, у эліністычныя і рымскія часы яе гарады захоўвалі самакіраўніцтва, чаканілі манету і захоўвалі сваё гандлёва-эканамічнае значэнне аж да часоў ранняй Візантыі.
Гл. таксама
Літаратура
- Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 152. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.
- Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 10. Сошна — Фут / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1974. — С. 598. — 656 с.: іл., карты.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Finiki ya pavodle Biblii Hanaanskaya zyamlya starazhytnaya kraina Blizkaga Ushodu rabayladalnickaya dzyarzhava y paynochnaj i centralnaj chastcy yshodnyaga yzbyarezhzha Mizhzemnaga mora uzbyarezhzha suchasnyh Siryi i Livana Isnavala z kanca 3 ga tys da n e da 7 st da n e Gistarychnaya dzyarzhavaFinikiya𐤐𐤕 Put kalya 2500 da n e 64 da n e Stalica SajdaTyrMova y finikijskaya movaForma kiravannya manarhiya gorad dzyarzhava i respublika Medyyafajly na Vikishovishchy Terytoryya zaselenaya z glybokaj starazhytnasci Etnichny sklad naselnictva myashany U kancy 3 ga tys da n e pachatku 2 ga tys da n e tut pachalo skladvacca klasavae gramadstva uznikli garady dzyarzhavy Ugaryt cyaper Arvid Arad Beruta Bejrut Gebal Bibl Sidon Sajda Tyr Sur yakiya vyali pamizh saboj baracbu za gegemoniyu y Finikii Asnoynyya zanyatki naselnictva zemlyarobstva rybaloystva ramyostvy Vyoysya marski gandal z Egiptam U syar 2 ga tys da n e Egipet zavayavay usyo Ushodnyae Mizhzemnamor e Za panavanne nad Finikiyaj u 14 st da n e z Egiptam zmagalasya Heckae carstva i zanyalo u vyniku paynochnuyu chastku Finikii U pachatku 12 st da n e garady Finikii pyadverglisya apustashennyu roznyh blizkayshodnih plyamyon Paslya aslablennya egipeckaj i heckaj dzyarzhay u kancy 2 ga tys da n e finikijskiya garady atrymali magchymasc samastojnaga razviccya Byli zasnavanyya finikijskiya kalonii na Kipry Sicylii i Sardzinii u Ispanii na poydni Francyi na poynachy Afryki Karfagen Utyka Razvivalasya rabayladalnickaya gaspadarka pamacney marski gandal pashyrylasya zvyazanae z gandlem Ramyastvo gandal i marahodstva Finikii dasyagnuli vysokaga razviccya i mayuc susvetnae znachenne U Finikii stvorana pershaya sistema alfavitnaga pisma U 7 st da n e zahoplena Asiryyaj paslya padzennya toj pad uladaj Vavilonii z 6 st da n e Persii U 332 da n e zavayavanaya Alyaksandram Makedonskim Nyagledzyachy na geta u elinistychnyya i rymskiya chasy yae garady zahoyvali samakiraynictva chakanili manetu i zahoyvali svayo gandlyova ekanamichnae znachenne azh da chasoy rannyaj Vizantyi Gl taksamaFinikijskae pismoLitaraturaSkaryna F Tvory Pradmovy skazanni paslyasloyi akafisty pashaliya Ustup art padryht tekstay kament sloynik A F Korshunava pakazalniki A F Korshunava V A Chamyaryckaga Mn Navuka i tehnika 1990 S 152 207 s il ISBN 5 343 00151 3 Belaruskaya Saveckaya Encyklapedyya U 12 t T 10 Soshna Fut Redkal P U Broyka gal red i insh Mn BelSE 1974 S 598 656 s il karty