Тэхніка грэч téchnē мастацтва майстэрства сукупнасць сродкаў дзейнасці створаных для ажыццяўлення вытворчасці і абслугоў

Тэхніка (грэч. téchnē мастацтва, майстэрства) — сукупнасць сродкаў дзейнасці, створаных для ажыццяўлення вытворчасці і абслугоўвання невытворчых патрэбаў грамадства.

Таксама азначае і ў нейкім відзе дзейнасці — тэхніка шахматнай гульні, тэхніка танца, тэхніка ігры на фартэпіяна і пад.

У тэхніцы матэрыялізаваныя веды і вытворчы досвед, набытыя у працэсе развіцця. Тэхніка аблягчае працоўныя намаганні чалавека і павышае іх эфектыўнасць, дае магчымасць пераўтвараць прыроду. Па меры развіцця тэхніка замяняе чалавека ў выкананні тэхналагічных функцый, звязаных з фізічнай і разумовай працай. Тэхніка ўдзейнічае на прадметы працы пры стварэнні матэрыяльных і культурных даброт; выкарыстоўваецца для атрымання, перадачы і ператварэння энергіі; даследавання законаў развіцця прыроды і грамадства; перамяшчэння і сувязі; збору, зберагання і перадачы інфармацыі; кіравання грамадствам; бытавога абслугоўвання; вядзення вайны і забеспячэння абароны.

Агульнапрынятай тэхнікі няма. Паводле функцыянальнага прызначэння адрозніваюць тэхніку вытворчую, бытавую, навуковых даследаванняў, адукацыі і культуры, ваенную, медыцынскую і інш. Асноўную частку тэхнічных сродкаў складае вытворчая тэхніка, да якой належаць машыны, механізмы, інструменты, апаратура кіравання машынамі і , вытворчыя будынкі і збудаванні, чыгункі, масты, рухомы састаў, сродкі камунікацыі, сувязі. Паводле галіновай структуры вытворчасці адрозніваюць тэхніку прамысловасці, , сельскай гаспадаркі; паводле прыналежнасці да асобных структурных падраздзяленняў вытворчасці — , , ; паводле прыроднай асновы асобных галін тэхнікі — , , вылічальную і інш.

Тэхніка і навука

выводзіцца ад прымітыўных прылад працы чалавека. У мінулым тэхніка была пераважна і доследамі, накопленымі ў сродках працы; зараз яна ўсё больш робіцца матэрыялізацыяй навуковых ведаў і, у сваю чаргу, стымулюе навуковае пазнанне, ставіць перад навукай новыя задачы, удасканальвае сродкі навуковай дзейнасці; дасягненні сучаснай тэхнікі апіраюцца на фундаментальныя адкрыцці прыродазнаўчых і тэхнічных навук.

Развіццё навукі і тэхнікі, іх узаемасувязь і ўзаемадзеянне з'яўляюцца найважнейшымі ўмовамі . Сілай аб'ектыўных заканамернасцяў развіццё навукі апярэджвае тэхніку і прадвызначае перспектывы тэхнічнага прагрэсу, а распрацоўка новай тэхнікі апярэджвае развіццё вытворчасці і абумоўлівае яе пастаянае тэхнічнае ўдасканальванне.

Развіццё тэхнікі

У марксізме

Асноўныя перыяды развіцця механічных сродкаў працы, як іх вызначае марксісцкая навука, гэта: простыя прылады, сукупнасць простых прылад, складаныя прылады, прывядзенне ў дзеянне складанай прылады чалавека, прывядзенне ў дзеянне інструмента , машына, сістэма машын, якія маюць адзін рухавік; сістэма машын. Кожны этап у развіцці тэхнікі адпавядае пэўнаму этапу развіцця грамадскай вытворчасці — «эканамічныя эпохі адрозніваюцца не тым, што вырабляюць, а тым, як вырабляюць». Тэмпы тэхнічнага прагрэсу вызначаюцца сацыяльна-эканамічнымі ўмовамі, адпаведнасцю вытворчых адносін узроўню развіцця прадукцыйных сіл, у складзе якога тэхніка — найбольш рухомы і рэвалюцыйны элемент. У сваю чаргу тэхніка, залежная ад эканамічных умоваў грамадскага ладу, як найбольш рэвалюцыйны элемент прадукцыйных сіл судзейнічае змяненню гэтых умоваў.

Гл. таксама

Герметызацыя

Літаратура

Пархоменка А. А. Тэхніка // Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 10. Сошна — Фут / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1974. — С. 405—406. — 656 с.: іл., карты.