Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шаснаццатко́вая сістэ́ма злічэ́ння – пазіцыйная сістэма злічэння, якая мае аснову 16. Гэтая сістэма актыўна ўжываецца ў вылічальнай тэхніцы для кампактнага запісу двайковых лікаў.
| Сістэмы злічэння ў культуры | |
|---|---|
| Інда-арабская сістэма злічэння | |
| Арабская | |
| Усходнеазіяцкія сістэма злічэння | |
Японская | |
Армянская | Грэчаская |
| Іншыя сістэмы | |
Егіпецкая Рымская | Кіпу |
| Пазіцыйныя сістэмы злічэння | |
| Дзесятковая сістэма злічэння (10) | |
| 2, , , , , , , , , 16, , | |
| Непазіцыйныя сістэма злічэння | |
У якасці лічбаў шаснаццатковая сістэма ўжывае арабскія лічбы ад 0 да 9, а таксама лацінскія літары ад a да f (або A ... F – рэгістр прынцыповага значэння не мае), якія адпавядаюць дзесятковым лікам ад 10 да 15.
Ужыванне шаснаццатковай сістэмы для запісу двайковых лікаў абумоўлена простасцю пераходу між гэтымі сістэмамі. Для перакладу шаснаццаткавага ліка ў двайковую сістэму дастаткова паслядоўна запісаць двайковае прадстаўленне кожнай з шаснаццатковых лічбаў. Пры гэтым неабходна, каб кожная шаснаццатковая лічба прадстаўлялася чатырма двайковымі (пры неабходнасці злева трэба дапісаць нулі).
| Шаснаццатковая лічба | Двайковае прадстаўленне | Дзесятковае прадстаўленне |
|---|---|---|
| 0 | 0000 | 0 |
| 1 | 0001 | 1 |
| 2 | 0010 | 2 |
| 3 | 0011 | 3 |
| 4 | 0100 | 4 |
| 5 | 0101 | 5 |
| 6 | 0110 | 6 |
| 7 | 0111 | 7 |
| 8 | 1000 | 8 |
| 9 | 1001 | 9 |
| a | 1010 | 10 |
| b | 1011 | 11 |
| c | 1100 | 12 |
| d | 1101 | 13 |
| e | 1110 | 14 |
| f | 1111 | 15 |
Напрыклад,
- 85616 = 1000 0101 01102
- d5fa16 = 1101 0101 1111 10102
- 2616 = 0001 01102
Для адваротнага перакладу неабходна разбіць двайковы лік на (групы з чатырох разрадаў) і для кожнай з іх запісаць адпаведную шаснаццатковую лічбу. Калі колькасць двайковых разрадаў не дзеліцца на 4, злева дапісваецца патрэбная колькасць нулёў.
Напрыклад,
- 100111102 = 1001 1110 2 = 9e16
- 10110001112 = 0010 1100 0111 2 = 2c716
Такая простасць перакладу тлумачыцца тым, што аснова шаснаццатковай сістэмы (16) складае чацвёртую ступень ад асновы двайковай сістэмы (2). Таму дзяленне двайковага ліка на 16 палягае ў пераносе дзесятковай коскі на чатыры знакі ўлева, у той час як для шаснаццатковага гэта азначае яе перанос улева на адзін знак. Адсюль і вынікае адназначная адпаведнасць двайковай тэтрады да шастаццатковай лічбы.
Пераход між шаснаццатковай і дзесятковай сістэмамі злічэння больш складаны і здзяйсняецца па агульных правілах пераходу між сістэмамі злічэння.
- БелЭн, т. 6, с. 73.
- Толковый русско-англо-белорусский словарь по информатике. Под общей редакцыяй проф. М. К. Бузы. = Тлумачальны руска-англа-беларускі слоўнік па інфарматыцы. Пад агульнай рэдакцыяй праф. М. К. Бузы. Мінск, Вышэйшая школа, 1994, с. 16.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Shasnaccatko vaya siste ma zliche nnya pazicyjnaya sistema zlichennya yakaya mae asnovu 16 Getaya sistema aktyyna yzhyvaecca y vylichalnaj tehnicy dlya kampaktnaga zapisu dvajkovyh likay Sistemy zlichennya y kulturyInda arabskaya sistema zlichennyaArabskayaUshodneaziyackiya sistema zlichennyaYaponskayaArmyanskaya GrechaskayaInshyya sistemyEgipeckaya Rymskaya KipuPazicyjnyya sistemy zlichennyaDzesyatkovaya sistema zlichennya 10 2 16 Nepazicyjnyya sistema zlichennya U yakasci lichbay shasnaccatkovaya sistema yzhyvae arabskiya lichby ad 0 da 9 a taksama lacinskiya litary ad a da f abo A F registr pryncypovaga znachennya ne mae yakiya adpavyadayuc dzesyatkovym likam ad 10 da 15 Uzhyvanne shasnaccatkovaj sistemy dlya zapisu dvajkovyh likay abumoylena prostascyu perahodu mizh getymi sistemami Dlya perakladu shasnaccatkavaga lika y dvajkovuyu sistemu dastatkova paslyadoyna zapisac dvajkovae pradstaylenne kozhnaj z shasnaccatkovyh lichbay Pry getym neabhodna kab kozhnaya shasnaccatkovaya lichba pradstaylyalasya chatyrma dvajkovymi pry neabhodnasci zleva treba dapisac nuli Shasnaccatkovaya lichba Dvajkovae pradstaylenne Dzesyatkovae pradstaylenne0 0000 01 0001 12 0010 23 0011 34 0100 45 0101 56 0110 67 0111 78 1000 89 1001 9a 1010 10b 1011 11c 1100 12d 1101 13e 1110 14f 1111 15 Napryklad 85616 1000 0101 01102 d5fa16 1101 0101 1111 10102 2616 0001 01102 Dlya advarotnaga perakladu neabhodna razbic dvajkovy lik na grupy z chatyroh razraday i dlya kozhnaj z ih zapisac adpavednuyu shasnaccatkovuyu lichbu Kali kolkasc dvajkovyh razraday ne dzelicca na 4 zleva dapisvaecca patrebnaya kolkasc nulyoy Napryklad 100111102 1001 1110 2 9e16 10110001112 0010 1100 0111 2 2c716 Takaya prostasc perakladu tlumachycca tym shto asnova shasnaccatkovaj sistemy 16 skladae chacvyortuyu stupen ad asnovy dvajkovaj sistemy 2 Tamu dzyalenne dvajkovaga lika na 16 palyagae y peranose dzesyatkovaj koski na chatyry znaki yleva u toj chas yak dlya shasnaccatkovaga geta aznachae yae peranos uleva na adzin znak Adsyul i vynikae adnaznachnaya adpavednasc dvajkovaj tetrady da shastaccatkovaj lichby Perahod mizh shasnaccatkovaj i dzesyatkovaj sistemami zlichennya bolsh skladany i zdzyajsnyaecca pa agulnyh pravilah perahodu mizh sistemami zlichennya BelEn t 6 s 73 Tolkovyj russko anglo belorusskij slovar po informatike Pod obshej redakcyyaj prof M K Buzy Tlumachalny ruska angla belaruski sloynik pa infarmatycy Pad agulnaj redakcyyaj praf M K Buzy Minsk Vyshejshaya shkola 1994 s 16