Цэнтральныя дзяржавы (ням.: Mittelmächte, венг.: Központi hatalmak, турэцк.: İttifak Devletleri, балг.: Централни сили) — ваенна-палітычны блок дзяржаў, якія супрацьстаялі дзяржавам Антанты ў Першай сусветнай вайне 1914—1918 гг.
Склад блока
- Германская імперыя
- Аўстра-Венгрыя
- Асманская імперыя
- Балгарскае царства (з 1915 г.)
Утварэнне блока
Папярэднікам блока Цэнтральных дзяржаў быў Траісты саюз, які ўтварыўся ў 1879—1882 гадах у выніку пагадненняў, заключаных паміж Германіяй, Аўстра-Венгрыяй і Італіяй. Па дагаворы гэтыя краіны абавязваліся аказваць адзін аднаму падтрымку ў выпадку вайны, у першую чаргу, з Францыяй. У далейшым, аднак, Італія ўзяла курс на збліжэнне з Францыяй. Напачатку Першай сусветнай вайны Італія абвясціла пра свой нейтралітэт, што было нечакана для Германіі і сур'ёзна парушыла яе планы. У 1915 годзе Італія выйшла з Траістага саюза і ўступіла ў вайну на боку яго праціўнікаў.
Асманская імперыя і Балгарыя далучыліся да Германіі і Аўстра-Венгрыі ўжо падчас войны. Асманская імперыя ўступіла ў вайну ў кастрычніку 1914, Балгарыя — у кастрычніку 1915 года.
Саюзнікі Цэнтральных дзяржаў
Саюзнікамі Цэнтральных дзяржаў быў рух за незалежнасць Ірландыі, які падняў паўстанне супраць брытанскага валадарства ў 1916 годзе («Велікоднае паўстанне»), а таксама дзяржавы, якія ўзніклі на тэрыторыях былой Расійскай імперыі:
- (з 5 лістапада 1916)
- Украінская Народная Рэспубліка (з 9 лютага па 29 красавіка 1918), Украінская дзяржава (з 29 красавіка 1918)
- Літоўская Рэспубліка (з 16 лютага па 11 ліпеня 1918), Каралеўства Літва (з 11 ліпеня 1918)
- Курляндскае герцагства (з 8 сакавіка 1918)
- / (з 29 мая 1918) (з 7 сакавіка па 9 кастрычніка 1918), Каралеўства Фінляндыя (з 9 кастрычніка 1918)
- (з 11 мая 1918)
- (з 18 мая 1918)
- / (з 9 лістапада 1918) Азербайджанская Дэмакратычная Рэспубліка (з 28 мая 1918)
- Балтыйскае герцагства (з 22 верасня 1918)
Канец блока
Блок Цэнтральных дзяржаў спыніў сваё існаванне з паразай у Першай сусветнай вайне ўвосень 1918 года. Пры падпісанні перамір'я ўсе яны вымушаны былі безумоўна прыняць умовы пераможцаў. Аўстра-Венгрыя і Асманская імперыя ў выніку вайны распаліся; дзяржавы, створаныя на тэрыторыі Расійскай імперыі вымушаны былі шукаць падтрымкі Антанты. Польшча, Літва, Латвія, Эстонія і Фінляндыя захавалі незалежнасць, астатнія былі зноў далучаны да Расіі (непасрэдна да РСФСР ці ўвайшлі ў Савецкі Саюз).
Назва | Дата здачы |
---|---|
Балгарыя | 29 верасня 1918 |
Асманская імперыя | 30 кастрычніка 1918 |
Аўстра-Венгрыя | 4 лістапада 1918 |
Германская імперыя | 11 лістапада 1918 |
Гл. таксама
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Centralnyya dzyarzhavy nyam Mittelmachte veng Kozponti hatalmak tureck Ittifak Devletleri balg Centralni sili vaenna palitychny blok dzyarzhay yakiya supracstayali dzyarzhavam Antanty y Pershaj susvetnaj vajne 1914 1918 gg Centralnyya dzyarzhavy namalyavany lilovym koleramSklad bloka Germanskaya imperyya Aystra Vengryya Asmanskaya imperyya Balgarskae carstva z 1915 g Utvarenne blokaAsnoyny artykul Traisty sayuz Papyarednikam bloka Centralnyh dzyarzhay byy Traisty sayuz yaki ytvaryysya y 1879 1882 gadah u vyniku pagadnennyay zaklyuchanyh pamizh Germaniyaj Aystra Vengryyaj i Italiyaj Pa dagavory getyya krainy abavyazvalisya akazvac adzin adnamu padtrymku y vypadku vajny u pershuyu chargu z Francyyaj U dalejshym adnak Italiya yzyala kurs na zblizhenne z Francyyaj Napachatku Pershaj susvetnaj vajny Italiya abvyascila pra svoj nejtralitet shto bylo nechakana dlya Germanii i sur yozna parushyla yae plany U 1915 godze Italiya vyjshla z Traistaga sayuza i ystupila y vajnu na boku yago praciynikay Asmanskaya imperyya i Balgaryya daluchylisya da Germanii i Aystra Vengryi yzho padchas vojny Asmanskaya imperyya ystupila y vajnu y kastrychniku 1914 Balgaryya u kastrychniku 1915 goda Sayuzniki Centralnyh dzyarzhaySayuznikami Centralnyh dzyarzhay byy ruh za nezalezhnasc Irlandyi yaki padnyay paystanne suprac brytanskaga valadarstva y 1916 godze Velikodnae paystanne a taksama dzyarzhavy yakiya yznikli na terytoryyah byloj Rasijskaj imperyi z 5 listapada 1916 Ukrainskaya Narodnaya Respublika z 9 lyutaga pa 29 krasavika 1918 Ukrainskaya dzyarzhava z 29 krasavika 1918 Litoyskaya Respublika z 16 lyutaga pa 11 lipenya 1918 Karaleystva Litva z 11 lipenya 1918 Kurlyandskae gercagstva z 8 sakavika 1918 z 29 maya 1918 z 7 sakavika pa 9 kastrychnika 1918 Karaleystva Finlyandyya z 9 kastrychnika 1918 z 11 maya 1918 z 18 maya 1918 z 9 listapada 1918 Azerbajdzhanskaya Demakratychnaya Respublika z 28 maya 1918 Baltyjskae gercagstva z 22 verasnya 1918 Kanec blokaBlok Centralnyh dzyarzhay spyniy svayo isnavanne z parazaj u Pershaj susvetnaj vajne yvosen 1918 goda Pry padpisanni peramir ya yse yany vymushany byli bezumoyna prynyac umovy peramozhcay Aystra Vengryya i Asmanskaya imperyya y vyniku vajny raspalisya dzyarzhavy stvoranyya na terytoryi Rasijskaj imperyi vymushany byli shukac padtrymki Antanty Polshcha Litva Latviya Estoniya i Finlyandyya zahavali nezalezhnasc astatniya byli znoy daluchany da Rasii nepasredna da RSFSR ci yvajshli y Savecki Sayuz Daty zdachy Centralnyh dzyarzhay Nazva Data zdachyBalgaryya 29 verasnya 1918Asmanskaya imperyya 30 kastrychnika 1918Aystra Vengryya 4 listapada 1918Germanskaya imperyya 11 listapada 1918Gl taksamaAntanta