Францыск, Папа Рымскі

Францыск, Каталіцкая Царква ў Беларусі афіцыйна ўжывае імя Францішак, свецкае імя Хорхэ Марыа Берголья (ісп.: Jorge Mario Bergoglio; нар. 17 снежня 1936, Буэнас-Айрэс, Аргенціна) — 266-ы Папа Рымскі (з 13 сакавіка 2013), перад гэтым аргенцінскі кардынал.

Яго Святасць^[d] Францыск
лац.: Franciscus PP.
герб Папы Францыска^[d]
266-ы Папа Рымскі з 13 сакавіка 2013
Папярэднік	Бенедыкт XVI
дапаможны біскуп 20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997
Дыяцэзія	Архідыяцэзія Буэнас-Айрэса^[d]
coadjutor archbishop^[d] 3 чэрвеня 1997 — 28 лютага 1998
Дыяцэзія	Архідыяцэзія Буэнас-Айрэса^[d]
Кардынал-святар (San Roberto Bellarmino^[d]) 21 лютага 2001 — 13 сакавіка 2013
Archbishop of Buenos Aires^[d] 28 лютага 1998 — 13 сакавіка 2013
Дыяцэзія	Архідыяцэзія Буэнас-Айрэса^[d]
Папярэднік	Antonio Quarracino^[d]
Пераемнік	Mario Aurelio Poli^[d]
тытулярны біскуп 20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997
Дыяцэзія	Auca^[d]
Папярэднік	Theodor Hubrich^[d]
Пераемнік	Mieczysław Cisło^[d]
дыяцэзіяльны біскуп^[d] 30 лістапада 1998 — 13 сакавіка 2013
Дыяцэзія	Eastern Ordinariate of Argentina^[d]
Папярэднік	Antonio Quarracino^[d]
Пераемнік	Mario Aurelio Poli^[d]
Патрыярх Захаду^[d] з 13 сакавіка 2013
Папярэднік	Бенедыкт XVI
Provincial of the Jesuits of Argentina and Uruguay^[d] 1973 — 1979
Адукацыя	Факультэт філасофіі і тэалогіі Сан-Мігель^[d] Універсітэт Буэнас-Айрэса
Навуковая ступень	доктар тэалогіі^[d]
Дзейнасць	ксёндз, хімік, пісьменнік, багаслоў, прапаведнік, спавядальнік, pastor, рымска-каталіцкі біскуп, каталіцкі біскуп, палітык
Нараджэнне	17 снежня 1936(1936-12-17)^[…](87 гадоў) Флорэс^[d], Comuna 7^[d], Буэнас-Айрэс, Аргенціна або Буэнас-Айрэс, Аргенціна
Бацька	Марыа Хасэ Берголья^[d]
Маці	Рэджына Марыя Сілвары^[d]
Аўтограф
Узнагароды	Бэмбі^[d] (2016) Асоба года па версіі часопіса «Time»^[d] (2013) Sexist Man Alive^[d] (2021)
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфія

Хорхэ Марыа Берголья нарадзіўся ў Аргенціне ў сям’і італьянскага эмігранта, чыгуначнага рабочага. Малодшы з пяці дзяцей. Атрымаў дыплом тэхніка ў хіміі. Вучыўся ў семінарыі Вілья-Дэвота ў Буэнас-Айрэсе. Уступіў у ордэн езуітаў 11 сакавіка 1958. Навіцыят праходзіў у Чылі (гуманітарныя навукі), затым працягнуў сваю адукацыю ў каледжы Святога Іосіфа, у Буэнас-Айрэсе, дзе атрымаў ліцэнцыят па філасофіі. Выкладаў літаратуру, філасофію і тэалогію ў трох каталіцкіх каледжах Буэнас-Айрэса.

13 снежня 1969 Берголья быў пасвечаны ў святары Рамонам Хасэ Кастэльянам, тытулярным архібіскупам Джомніа. Прызначаны прафесарам тэалагічнага факультэта ў каледжы Сан-Мігель у аргенцінскай сталіцы. У 1970-я гады займаў розныя пасады ў езуіцкім ордэне Аргенціны.

Уражанае яго навыкамі лідара кіраўніцтва езуіцкага ордэна ў рэшце рэшт павысіла Берголья, і ён у 1973—1979 з’яўляўся правінцыялам Аргенціны. У 1980 быў прызначаны рэктарам сваёй альма-матэр — семінарыі святога Іосіфа. Займаў гэту пасаду да 1986. Затым у Германіі скончыў сваю доктарскую дысертацыю і вярнуўся на радзіму як спавядальнік і духоўны дырэктар Кардоўскі архібіскуп, дзе яго непасрэдным начальнікам быў кардынал Раўль Прыматэста.

Дапаможны біскуп Буэнас-Айрэса, з тытулам тытулярнага біскупа Аука (20 мая 1992 — 3 чэрвеня 1997). Каад’ютар (біскуп з правам спадчыны епархіі) архібіскуп Буэнас-Айрэса (3 чэрвеня 1997 — 28 лютага 1998). Архібіскуп Буэнас-Айрэса (з 28 лютага 1998). Вялікі канцлер Каталіцкага ўніверсітэта Аргенціны. Кардынал-святар (с 21 лютага 2001) з тытулам царквы Святога Роберта Беларміна.

На працягу 15 гадоў быў архібіскупам Буэнас-Айрэса і прымасам (найвышэйшай духоўнай асобай) Аргенціны. Берголья заклікаў духавенства і паству выступіць супраць абортаў і эўтаназіі. Ён пацвердзіў царкоўнае вучэнне па асуджэнні гомасексуалізму, хоць і заклікае не зневажаць гомасексуалістаў. Ён рашуча выступае супраць заканадаўства, уведзенага ў 2010 годзе ўрадам Аргенціны, якое дазваляе аднаполыя шлюбы.

У 2005 годзе супраць кардынала Берголья спрабавалі завесці крымінальную справу. Яго абвінавачвалі ў дамоўленасці з хунтай у 1976 годзе падчас «бруднай вайны», каб скрасці двух святароў-езуітаў. Гэтым святарам Берголья прапанаваў пакінуць службу, каб не нерваваць улады. У той час як ксяндзы заклікалі да звяржэння ўлады. Але ніякіх доказаў віны Хорхэ Берголья не было.

13 сакавіка 2013 года Хорхэ Марыа Берголья стаў новым Папам Рымскім з імем Францыск (Францішак). Гэта першы Папа-лацінаамерыканец, першы — Папа-езуіт.

Пасля расійскага ўварвання ва Украіну ў лютым 2022 года, Папа Францішак выступіў з рознымі ініцыятывамі, каб садзейнічаць міру.  Здзейсніўшы вельмі незвычайны крок, Францішак адправіў на дапамогу Украіне двух высокапастаўленых кардыналаў (Конрада Краеўскага і Міхаіла Чэрні).  25 сакавіка Францыск асвяціў і Расію, і Украіну.

Акрамя іспанскай, свабодна гаворыць на італьянскай і нямецкай мовах.

Цікавыя факты

Любімымі пісьменнікамі Папа называе Хорхэ Луіса Борхеса, Леапольда Марэчаля, а таксама Фёдара Дастаеўскага і Гілберта Чэстэртана. Аматар футболу.

Францыск стаў першым Папам Рымскім, ад імя якога 11 кастрычніка 2013 года ў Беларусь быў перададзены дакумент на беларускай мове, які ўяўляе сабой падзяку Ядвізе Пастарнак, жыхарцы в. Муляры (Вілейскі раён), за служэнне Касцёлу. Дакумент быў урачыста перададзены Апостальскім нунцыем у Беларусі архібіскупам Клаўдзіа Гуджэроці.

Францыск асабіста хадайнічаў аб вызваленні беларускіх палітвязняў Мікалая Дзядка, Ігара Аліневіча, Мікалая Статкевіча, Яўгена Васьковіча, і Юрыя Рубцова.

Зноскі

1. Franciskus // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>
2. Stefon M. Francis I pope // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
3. Czech National Authority Database Праверана 29 студзеня 2023.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
4. Папа Францішак ці Францыск? — svaboda.org, 14.03.2013, 12:16.
5. "Pope Francis dispatches 2 cardinals to Ukraine". Politico. 2022-03-06. Праверана 2022-04-25.
6. "Папа: мы давяраем сябе Марыі, каб залучыцца ў Божы мірны план". Vatican News. 2022-03-25. Праверана 2022-04-25.
7. Упершыню ў гісторыі Папа Рымскі перадаў у Беларусь дакумент на беларускай мове(недаступная спасылка) // БЕЛТА
8. Папа Францыск асабіста хадайнічаў аб вызваленні беларускіх палітвязняў. Хартыя’97

Спасылкі

• Сем фактаў пра Папу Францішка — езуіт, сын эмігранта, футбольны заўзятар — nashaniva.by
• Біяграфія на сайце catholic-hierarchy.org (англ.)
• «Папа Рымскі Францішак» (бел.) — Беларускамоўная інфармацыйная рэдакцыя