Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Фено́мен (ад грэч. φαινόμενον — «што з'яўляецца», «з'ява») — паняцце, якое ў самым агульным сэнсе азначае з'яву, дадзеную ў пачуццёвым сузіранні. У прыродазнаўчых навуках пад феноменам разумеецца назіраная з'ява ці падзея. У штодзённай мове фенаме́н — незвычайная з'ява, рэдкі факт, тое, што цяжка зразумець.
У філасофіі
У тэрмін сустракаецца ў некаторых аўтараў і значыць прадмет вопытнага ведання. У філасофіі Платона фенаменальнае супрацьпастаўляецца свету ідэй. Таму феномен ёсць толькі адлюстраванне ідэі.
У філасофіі новага часу феномен перастае разглядацца як звычайнае адлюстраванне ідэі. Заслугоўвае ўвагі трактоўка феномена ў Берклі, Юма, Лейбніца. У Канта феномен — гэта аб'ект, канстытуіраваны трансцэндэнтальным суб'ектам. Феномен выступае ў якасці прадмета магчымага вопыту ў даступных нам апрыёрных формах пачуццёвага сузірання. Феномен у Канта супрацьпастаўлены ноўмену — непазнавальнай .
Паняцце феномена грае важную ролю ў філасофіі Франца Брэнта́на. Пад феноменам ён разумее ўсё, што можа быць аб'ектам навуковага разглядання. Так, ён вылучае як унутраныя (псіхічныя), так і знешнія, фізічныя феномены. Псіхічныя феномены валодаюць інтэрнацыянальным існаваннем. Сапраўды даступным для назірання можа з'яўляцца толькі наш уласны ўнутраны вопыт, які намі ўсведамляецца. Таму феномен нясе ў сабе ўсе веды пра прадмет.
Рашаючую ролю паняцце феномена іграе ў фенаменалогіі Гусерля. Феномен у Гусерля азначае не толькі дадзеныя ў сузіранні якасці рэчаў, але характарызуецца адзінствам сваіх зместаў. Сцвярджаецца наяўнасць чыстых зместаў свядомасці, якія могуць быць разгледжаны па-за іх узаемасувяззю з фізічным светам.
У прыродазнаўчых навуках
У прыродазнаўчых навуках феномен — назіраемая з’ява ці падзея. Часта гэты тэрмін выкарыстоўваецца без разглядання прычын гэтай падзеі. Прыкладамі фізічных феноменаў могуць быць назіраемы феномен арбіты Месяца ці феномен ваганняў маятніка.
Зноскі
- Jeremy Bernstein, A Theory for Everything, Copernicus, An imprint of Springer-Verlag, New York, 1996, hardback, ISBN 0-387-94700-0
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Feno men ad grech fainomenon shto z yaylyaecca z yava panyacce yakoe y samym agulnym sense aznachae z yavu dadzenuyu y pachuccyovym suziranni U pryrodaznaychyh navukah pad fenomenam razumeecca naziranaya z yava ci padzeya U shtodzyonnaj move fename n nezvychajnaya z yava redki fakt toe shto cyazhka zrazumec Garenne geta naziraemaya z yava ci padzeya i geta zh fenomen U filasofiiU termin sustrakaecca y nekatoryh aytaray i znachyc pradmet vopytnaga vedannya U filasofii Platona fenamenalnae supracpastaylyaecca svetu idej Tamu fenomen yosc tolki adlyustravanne idei U filasofii novaga chasu fenomen perastae razglyadacca yak zvychajnae adlyustravanne idei Zaslugoyvae yvagi traktoyka fenomena y Berkli Yuma Lejbnica U Kanta fenomen geta ab ekt kanstytuiravany transcendentalnym sub ektam Fenomen vystupae y yakasci pradmeta magchymaga vopytu y dastupnyh nam apryyornyh formah pachuccyovaga suzirannya Fenomen u Kanta supracpastayleny noymenu nepaznavalnaj Panyacce fenomena grae vazhnuyu rolyu y filasofii Franca Brenta na Pad fenomenam yon razumee ysyo shto mozha byc ab ektam navukovaga razglyadannya Tak yon vyluchae yak unutranyya psihichnyya tak i zneshniya fizichnyya fenomeny Psihichnyya fenomeny valodayuc internacyyanalnym isnavannem Sapraydy dastupnym dlya nazirannya mozha z yaylyacca tolki nash ulasny ynutrany vopyt yaki nami ysvedamlyaecca Tamu fenomen nyase y sabe yse vedy pra pradmet Rashayuchuyu rolyu panyacce fenomena igrae y fenamenalogii Guserlya Fenomen u Guserlya aznachae ne tolki dadzenyya y suziranni yakasci rechay ale haraktaryzuecca adzinstvam svaih zmestay Scvyardzhaecca nayaynasc chystyh zmestay svyadomasci yakiya moguc byc razgledzhany pa za ih uzaemasuvyazzyu z fizichnym svetam U pryrodaznaychyh navukahU pryrodaznaychyh navukah fenomen naziraemaya z yava ci padzeya Chasta gety termin vykarystoyvaecca bez razglyadannya prychyn getaj padzei Prykladami fizichnyh fenomenay moguc byc naziraemy fenomen arbity Mesyaca ci fenomen vagannyay mayatnika ZnoskiJeremy Bernstein A Theory for Everything Copernicus An imprint of Springer Verlag New York 1996 hardback ISBN 0 387 94700 0