Уша́ — рака ў Нясвіжскім раёне Мінскай вобласці і Карэліцкім раёне Гродзенскай вобласці Беларусі, левы прыток Нёмана.
Уша | |
---|---|
Характарыстыка | |
Даўжыня | 105 км |
Басейн | 1 220 км² |
Расход вады | 7,3 м³/с |
Вадацёк | |
Выток | |
• Месцазнаходжанне | каля в. Качановічы |
• Каардынаты | 53°11′30″ пн. ш. 26°44′17″ у. д.HGЯO |
Вусце | Нёман |
• Каардынаты | 53°34′15″ пн. ш. 26°21′53″ у. д.HGЯO |
Размяшчэнне | |
Водная сістэма | Нёман → Балтыйскае мора |
Краіна | |
Рэгіёны | Мінская вобласць, Гродзенская вобласць |
Раёны | Нясвіжскі раён, Карэліцкі раён |
| |
выток вусце | |
— выток, — вусце | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Даўжыня ракі 105 км. Плошча вадазбору 1220 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 7,3 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 ‰.
Назва
Назва Уша балцкага паходжання.
Корань Uš- таксама ў іншых (двух) гідронімах Уша (прыток Віліі і прыток Бярэзіны), у назве ракі Ушача.
Корань Uš- з’яўляецца варыянтам кораня Us-. Абодва аднолькава ад індаеўрапейскага *aus- / *us- «блішчэць, ззяць», ад якога літоўскае aušra «зара», apy-ūšris «час перад світанкам», латышскае *Ūss (балцкае боства зары).
Назвы Уша і Уса канцэнтруюцца ў адным рэгіёне, паабапал лініі нёманска-дняпроўскага водападзелу. На ўсходзе — Уса і Уша выцякаюць і працякаюць адна побач з адной паміж Мінскам і Беразіном. На захадзе — дзве Усы і дзве Ушы сканцэнтраваныя паміж Маладзечнам і Нясвіжам.
Корань Us- у водных назвах Уса (два прытокі Нёмана, прыток Бярэзіны), Усія (прыток Угры), Усая, Усвятка (рака ў верхнім цячэнні Дняпра), Усвяж (прыток бярэзінскай Гайны), Усвят (возера на Задзвінні).
Водныя назвы з коранем Us- / Uš- матываваныя блішчастасцю воднай паверхні.
Назва Уша значыць «Блішчастая (рака)».
Асноўныя прытокі
Справа: Пясочная, Міранка.
Злева: Гарадніца, Сноўка, Змейка, Цятранка.
Агульнае
Пачынаецца каля заходняй ускраіны вёскі Качановічы Нясвіжскага раёна, упадае ў Нёман на ўсход ад вёскі Ярэмічы Карэліцкага раёна. Замярзае ў сярэдзіне снежня, крыгалом у канцы сакавіка. Каля Нясвіжа і вёскі Качановічы цячэ праз сажалкі. Прымае сцёк з меліярацыйных каналаў.
Даліна не выражана, схілы забалочаныя. Пойма двухбаковая, забалочаная, шырыня разліву ў ніжнім цячэнні да 2,5 км, у верхнім і сярэднім — ад 100 м да 1 км. Рэчышча на працягу 10,1 км каналізаванае: ад вытоку да сажалкі Дзікая (7,3 км) і за 1,5 км на паўночны ўсход ад вёскі Еськавічы да вёскі Круты Бераг (2,8 км).
Заўвагі
- Топоров В. Н. Балтийский элемент в гидронимии Поочья III // Балто-славянские исследования 1988—1996. Москва, 1997. С. 282—283.
- J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 86—87.
Літаратура
- Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1–2. – Л., 1971.
- Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — С. 293. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Usha Usha raka y Nyasvizhskim rayone Minskaj voblasci i Karelickim rayone Grodzenskaj voblasci Belarusi levy prytok Nyomana UshaHaraktarystykaDayzhynya 105 kmBasejn 1 220 km Rashod vady 7 3 m sVadacyokVytok Mescaznahodzhanne kalya v Kachanovichy Kaardynaty 53 11 30 pn sh 26 44 17 u d H G Ya OVusce Nyoman Kaardynaty 53 34 15 pn sh 26 21 53 u d H G Ya ORazmyashchenneVodnaya sistema Nyoman Baltyjskae moraKraina BelarusRegiyony Minskaya voblasc Grodzenskaya voblascRayony Nyasvizhski rayon Karelicki rayonvytokvusce vytok vusce Medyyafajly na Vikishovishchy Dayzhynya raki 105 km Ploshcha vadazboru 1220 km Syarednegadavy rashod vady y vusci 7 3 m s Syaredni nahil vodnaj paverhni 0 5 NazvaNazva Usha balckaga pahodzhannya Koran Us taksama y inshyh dvuh gidronimah Usha prytok Vilii i prytok Byareziny u nazve raki Ushacha Koran Us z yaylyaecca varyyantam koranya Us Abodva adnolkava ad indaeyrapejskaga aus us blishchec zzyac ad yakoga litoyskae ausra zara apy usris chas perad svitankam latyshskae uss balckae bostva zary Nazvy Usha i Usa kancentruyucca y adnym regiyone paabapal linii nyomanska dnyaproyskaga vodapadzelu Na yshodze Usa i Usha vycyakayuc i pracyakayuc adna pobach z adnoj pamizh Minskam i Berazinom Na zahadze dzve Usy i dzve Ushy skancentravanyya pamizh Maladzechnam i Nyasvizham Koran Us u vodnyh nazvah Usa dva prytoki Nyomana prytok Byareziny Usiya prytok Ugry Usaya Usvyatka raka y verhnim cyachenni Dnyapra Usvyazh prytok byarezinskaj Gajny Usvyat vozera na Zadzvinni Vodnyya nazvy z koranem Us Us matyvavanyya blishchastascyu vodnaj paverhni Nazva Usha znachyc Blishchastaya raka Asnoynyya prytokiSprava Pyasochnaya Miranka Zleva Garadnica Snoyka Zmejka Cyatranka AgulnaePachynaecca kalya zahodnyaj uskrainy vyoski Kachanovichy Nyasvizhskaga rayona upadae y Nyoman na yshod ad vyoski Yaremichy Karelickaga rayona Zamyarzae y syaredzine snezhnya krygalom u kancy sakavika Kalya Nyasvizha i vyoski Kachanovichy cyache praz sazhalki Prymae scyok z meliyaracyjnyh kanalay Dalina ne vyrazhana shily zabalochanyya Pojma dvuhbakovaya zabalochanaya shyrynya razlivu y nizhnim cyachenni da 2 5 km u verhnim i syarednim ad 100 m da 1 km Rechyshcha na pracyagu 10 1 km kanalizavanae ad vytoku da sazhalki Dzikaya 7 3 km i za 1 5 km na paynochny yshod ad vyoski Eskavichy da vyoski Kruty Berag 2 8 km ZayvagiToporov V N Baltijskij element v gidronimii Poochya III Balto slavyanskie issledovaniya 1988 1996 Moskva 1997 S 282 283 J Pokorny Indogermanisches etymologisches Worterbuch Bern Munchen 1959 1969 C 86 87 LitaraturaResursy poverhnostnyh vod SSSR Opisanie rek i ozyor i raschyoty osnovnyh harakteristik ih rezhima T 5 Belorussiya i Verhnee Podneprove Ch 1 2 L 1971 Priroda Belorussii Popul encikl BelSE Redkol I P Shamyakin gl red i dr Mn BelSE 1986 599 s 40 l il rusk Blakitnaya kniga Belarusi Encyklapedyya redkal N A Dzisko i insh Mn BelEn 1994 415 s 10 000 ekz ISBN 5 85700 133 1 Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 16 Trypali Hvilina Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2003 T 16 S 293 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0263 6 t 16