Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Стары Запавет — першая, самая старажытная з двух (нараўне з Новым Запаветам), частка хрысціянскай Бібліі, старажытнае яўрэйскае Святое Пісанне («Яўрэйская Біблія»), агульны свяшчэнны тэкст іўдаізму, хрысціянства і ісламу.
| Стары Запавет | |
|---|---|
 | |
| Выданне | Catholic Old Testament[d], Септуагінта, Танах, Gamla Testamentet öfversatt af O. F. Myrberg[d], Biblia Hebraica, Mikraot Gedolot[d], Biblia Hebraica Stuttgartensia і Benedictine Vulgate[d] |
| Выданне або пераклад | Танах |
| Вывучаецца ў | Old Testament theology[d] і Hebrew Bible studies[d] |
| Літаратурны матыў | flood as punishment[d], descent of human from animals[d], human made from clay (earth)[d], creation of first woman from man's rib[d], paradise lost[d], paradise lost because of forbidden fruit (drink)[d], confusion of tongues[d], phoenix[d], animal executed for crime[d], forbidden tree[d], tabu: building too high a tower[d], magic mandrake[d], speaking blood reveals murder[d], magic bell disperses demons[d], waters magically divide and close[d], magic strength resides in hair[d], ladder to upper world[d], strong person[d], tower of Babel: remarkably tall tower designed to reach sky[d], Jonah[d], person swallowed and disgorged[d], seven years of service imposed on suitor[d], queen of Sheba propounds riddles to Solomon[d], riddle contests[d], Solomon's judgment: the divided child[d], Uriah letter changed[d], secret of strength treacherously discovered[d], mark of Cain[d], exposure in boat[d], undesirable children exposed, desirable preserved[d] і conception from eating mandrake[d] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Аўтары Старога Запавету шматлікія, некаторыя даследчыкі прытрымліваюцца меркавання, што большасць кніг была напісана ананімна. Кнігі Старога Запавету напісаны ў перыяд з XIII па I стагоддзі да н.э. на старажытнаяўрэйскай мове, за выключэннем некаторых частак кніг Данііла і Ездры, напісаных на арамейскай мове. У перыяд з III стагоддзя да н.э. па I стагоддзе н.э. Стары Запавет быў перакладзены на старажытнагрэчаскую мову. Гэты пераклад («Септуагінта») быў прыняты першымі хрысціянамі і адыграў важную ролю ў станаўленні хрысціянскага канона. Кніга Тобія, Юдыфі і Мудрасці Сіраха захаваліся толькі ў грэчаскім перакладзе. Кніга мудрасці Саламона і другая Ездры напісаны на грэчаскай мове. Трэцяя кніга Ездры захавалася толькі на лацінскай мове.
У канцы IV — пачатку V стагоддзяў Блажэнны Іеранім пераклаў Стары Запавет на лацінскую мову. Яго пераклад называецца «Вульгата». Ім — сярод іншых — карыстаўся Ф. Скарына, перакладаючы Біблію на старабеларускую мову. На царкоўнаславянскую мову пераклад зрабілі святыя браты Кірыл і Мяфодзій у X стагоддзі. Друкаванае выданне Старога Запавету ўпершыню з’явілася ў XV стагоддзі.
Тэрмін «Стары Запавет» з’яўляецца калькай з грэчаскай мовы. У біблейскім свеце «запавет» быў шырока распаўсюджаным тыпам узаемаадносін, і выяўляўся ва ўрачыстай згодзе бакоў, якая суправаджалася вымаўленнем клятваў. Другі тып запавету абазначаў урачыстае абяцанне аднабаковага характару, свайго роду прысягу, зарок. Асаблівым відам з’яўляўся запавет, які заключаўся паміж Богам і чалавекам. Такі запавет мае падабенства з дагаворам аб наданні правоў кіраўніком сваім падданым, шырока распаўсюджанай на Блізкім Усходзе.
У Старым Запавеце тры вялікія цыклы:
- Закон (Тора), або Пяцікніжжа.
- Прарокі.
- Пісанне.
Асабліва важны для рэлігіі іўдаізму першы цыкл — Закон, або Тора, які прыпісваецца прароку Маісею. Тут выкладзены асноўныя нормы, правілы, філасофскія ды маральныя прынцыпы іўдаізму.
У другім цыкле Старога Запавету — Прароках — ёсць некалькі твораў, прысвечаных гісторыі яўрэяў ад прыходу іх у Палесціну прыкладна ў XIII стагоддзі да н.э. і да падзення Ізраіля і Іўдзеі ў VI стагоддзі да н.э. у выніку наступленняў вавілонскіх і асірыйскіх войскаў. Гэта старажытныя хронікі, а таксама творы трох вялікіх прарокаў (Ісаі, Ераміі, Езекііля) і дванаццаці так званых «малых» прарокаў. Прарокамі лічацца людзі, вуснамі якіх гаворыць сам Бог. Галоўны пафас іх твораў — папрокі свайму народу за грахі і прадказанні бедстваў Ізраілю за тое, што яўрэі адступіліся ад Бога, не выконвалі яго запаветаў, спакушаліся вераю ў іншых, язычніцкіх, багоў. Праўда, адначасова кнігі прарокаў прасякнуты надзеяй на прыход Месіі-Выратавальніка, пасланага Богам. Хоць вобраз Месіі ахутаны таямнічым арэолам, усё ж ясна, што ён будзе чалавекам, больш за тое — з царскага роду Давіда. Прыход Выратавальніка — найвышэйшы пункт развіцця чалавецтва, апафеоз гісторыі.
Трэці цыкл Старога Запавету — Пісанне — уключае розныя па характары тэксты: лірычныя, дыдактычныя, гістарычныя; гэта Псалтыр, Песня Песень, Эклезіяст, Кніга Руф, Кніга Эсфір, Кніга Іова. Галоўныя героі тут — цары Давід і Саламон, падчас праўлення якіх старажытны Ізраіль дасягнуў найвялікшай магутнасці.
Упершыню тэрмін «Стары Запавет» з’яўляецца ў другім пасланні апостала Паўла да Карынфян, дзе ён пераклікаецца з Майсеевым Законам, запісаным у Пяцікніжжы, і магчыма, аўтар традыцыйна разумее яго як абавязак, накладзены Богам на народ. У алегорыі пра Сару і Агар у пасланні да Галатаў, апостал Павел проціпастаўляе Сінайскі Запавет — Новаму Запавету Ізраіля, які ўжо не з’яўляецца аброкам, але заснаваны на жывых узаемаадносінах паміж Богам і чалавекам.
Стары Запавет у залежнасці ад зацверджанага канона складаецца з рада кніг. 39 кніг налічвае яўрэйскі канон і пратэстантскія плыні. Старажытны, традыцыйны канон налічвае 39 кніг, але вылічвае 22, па ліку літар яўрэйскага алфавіта, злучаючы некаторыя кнігі ў адну, у некаторых крыніцах 24, усе кнігі яўрэйскага канона першапачаткова былі агульнапрынятымі у хрысціянскіх супольнасцях. 46 кніг налічвае каталіцкі канон (альбо 47, калі Ліст Ераміі вылучыць у асобную кнігу, а не як шосты раздзел кнігі Баруха). 49 кніг налічвае праваслаўны канон (альбо больш, у залежнасці ад мясцовай традыцыі, улічваючы ўсе кнігі, змешчаныя ў Септуагінце).
Стары Запавет — збор розных па памеры і па сваім змесце твораў. Скразная іх ідэя — запавет (дамоўленасць) паміж Богам і народам, а галоўная тэма — гісторыя яўрэйскага народа. Тут ставіцца і шмат агульначалавечых праблем.
Пераклады
- Біблія Францыска Скарыны (за выключэннем кнігі «Апостал»)
- Кнігі Старога Закону // Сьвятая Бібля. Кнігі Сьвятога Пісьма Старога і Новага Закону з мовы гэбрэйскае а грэцкае на вялікалітоўскую (беларускую) нанава перакладзеныя Янам Станкевічам і Майсеем Гітліным
- Стары Запавет у перакладзе Васіля Сёмухі
- Біблія. Пяцікніжжа Майсея ў перакладзе Уладзіслава Чарняўскага
- Пераклады выбраных кніг Старога Запавету Леаніда Галяка
- Цар Саламон. Песьні песьняў Архівавана 12 чэрвеня 2021. у перакладзе Вацлава Ластоўскага
- Віленскі кодэкс 262
Зноскі
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- Thompson S. Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Medieval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends — 1958. Праверана 24 снежня 2022.
- The Five biblical scrolls in a sixteenth-century Jewish translation into Belorussian (Vilnius Codex 262) / with introduction and notes by Moshé Altbauer
Літаратура
- Шамякіна Т. Біблія // Міфалогія і беларуская літаратура: нарысы і эсэ: для ст. шк. узросту / Таццяна Шамякіна. — Мінск: Маст. літ., 2008. — С. 257—280. — ISBN 978-985-02-0925-2.
- Стары́ Запаве́т // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 164. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Stary Zapavet pershaya samaya starazhytnaya z dvuh narayne z Novym Zapavetam chastka hrysciyanskaj Biblii starazhytnae yayrejskae Svyatoe Pisanne Yayrejskaya Bibliya agulny svyashchenny tekst iydaizmu hrysciyanstva i islamu Stary ZapavetVydanneCatholic Old Testament d Septuaginta Tanah Gamla Testamentet ofversatt af O F Myrberg d Biblia Hebraica Mikraot Gedolot d Biblia Hebraica Stuttgartensia i Benedictine Vulgate d Vydanne abo perakladTanahVyvuchaecca yOld Testament theology d i Hebrew Bible studies d Litaraturny matyyflood as punishment d descent of human from animals d human made from clay earth d creation of first woman from man s rib d paradise lost d paradise lost because of forbidden fruit drink d confusion of tongues d phoenix d animal executed for crime d forbidden tree d tabu building too high a tower d magic mandrake d speaking blood reveals murder d magic bell disperses demons d waters magically divide and close d magic strength resides in hair d ladder to upper world d strong person d tower of Babel remarkably tall tower designed to reach sky d Jonah d person swallowed and disgorged d seven years of service imposed on suitor d queen of Sheba propounds riddles to Solomon d riddle contests d Solomon s judgment the divided child d Uriah letter changed d secret of strength treacherously discovered d mark of Cain d exposure in boat d undesirable children exposed desirable preserved d i conception from eating mandrake d Medyyafajly na Vikishovishchy Aytary Staroga Zapavetu shmatlikiya nekatoryya dasledchyki prytrymlivayucca merkavannya shto bolshasc knig byla napisana ananimna Knigi Staroga Zapavetu napisany y peryyad z XIII pa I stagoddzi da n e na starazhytnayayrejskaj move za vyklyuchennem nekatoryh chastak knig Daniila i Ezdry napisanyh na aramejskaj move U peryyad z III stagoddzya da n e pa I stagoddze n e Stary Zapavet byy perakladzeny na starazhytnagrechaskuyu movu Gety peraklad Septuaginta byy prynyaty pershymi hrysciyanami i adygray vazhnuyu rolyu y stanaylenni hrysciyanskaga kanona Kniga Tobiya Yudyfi i Mudrasci Siraha zahavalisya tolki y grechaskim perakladze Kniga mudrasci Salamona i drugaya Ezdry napisany na grechaskaj move Trecyaya kniga Ezdry zahavalasya tolki na lacinskaj move U kancy IV pachatku V stagoddzyay Blazhenny Ieranim peraklay Stary Zapavet na lacinskuyu movu Yago peraklad nazyvaecca Vulgata Im syarod inshyh karystaysya F Skaryna perakladayuchy Bibliyu na starabelaruskuyu movu Na carkoynaslavyanskuyu movu peraklad zrabili svyatyya braty Kiryl i Myafodzij u X stagoddzi Drukavanae vydanne Staroga Zapavetu ypershynyu z yavilasya y XV stagoddzi Termin Stary Zapavet z yaylyaecca kalkaj z grechaskaj movy U biblejskim svece zapavet byy shyroka raspaysyudzhanym typam uzaemaadnosin i vyyaylyaysya va yrachystaj zgodze bakoy yakaya supravadzhalasya vymaylennem klyatvay Drugi typ zapavetu abaznachay urachystae abyacanne adnabakovaga haraktaru svajgo rodu prysyagu zarok Asablivym vidam z yaylyaysya zapavet yaki zaklyuchaysya pamizh Bogam i chalavekam Taki zapavet mae padabenstva z dagavoram ab nadanni pravoy kiraynikom svaim paddanym shyroka raspaysyudzhanaj na Blizkim Ushodze U Starym Zapavece try vyalikiya cykly Zakon Tora abo Pyaciknizhzha Praroki Pisanne Asabliva vazhny dlya religii iydaizmu pershy cykl Zakon abo Tora yaki prypisvaecca praroku Maiseyu Tut vykladzeny asnoynyya normy pravily filasofskiya dy maralnyya pryncypy iydaizmu U drugim cykle Staroga Zapavetu Prarokah yosc nekalki tvoray prysvechanyh gistoryi yayreyay ad pryhodu ih u Palescinu prykladna y XIII stagoddzi da n e i da padzennya Izrailya i Iydzei y VI stagoddzi da n e u vyniku nastuplennyay vavilonskih i asiryjskih vojskay Geta starazhytnyya hroniki a taksama tvory troh vyalikih prarokay Isai Eramii Ezekiilya i dvanaccaci tak zvanyh malyh prarokay Prarokami lichacca lyudzi vusnami yakih gavoryc sam Bog Galoyny pafas ih tvoray paproki svajmu narodu za grahi i pradkazanni bedstvay Izrailyu za toe shto yayrei adstupilisya ad Boga ne vykonvali yago zapavetay spakushalisya verayu y inshyh yazychnickih bagoy Prayda adnachasova knigi prarokay prasyaknuty nadzeyaj na pryhod Mesii Vyratavalnika paslanaga Bogam Hoc vobraz Mesii ahutany tayamnichym areolam usyo zh yasna shto yon budze chalavekam bolsh za toe z carskaga rodu Davida Pryhod Vyratavalnika najvyshejshy punkt razviccya chalavectva apafeoz gistoryi Treci cykl Staroga Zapavetu Pisanne uklyuchae roznyya pa haraktary teksty lirychnyya dydaktychnyya gistarychnyya geta Psaltyr Pesnya Pesen Ekleziyast Kniga Ruf Kniga Esfir Kniga Iova Galoynyya geroi tut cary David i Salamon padchas praylennya yakih starazhytny Izrail dasyagnuy najvyalikshaj magutnasci Upershynyu termin Stary Zapavet z yaylyaecca y drugim paslanni apostala Payla da Karynfyan dze yon peraklikaecca z Majseevym Zakonam zapisanym u Pyaciknizhzhy i magchyma aytar tradycyjna razumee yago yak abavyazak nakladzeny Bogam na narod U alegoryi pra Saru i Agar u paslanni da Galatay apostal Pavel procipastaylyae Sinajski Zapavet Novamu Zapavetu Izrailya yaki yzho ne z yaylyaecca abrokam ale zasnavany na zhyvyh uzaemaadnosinah pamizh Bogam i chalavekam Stary Zapavet u zalezhnasci ad zacverdzhanaga kanona skladaecca z rada knig 39 knig nalichvae yayrejski kanon i pratestantskiya plyni Starazhytny tradycyjny kanon nalichvae 39 knig ale vylichvae 22 pa liku litar yayrejskaga alfavita zluchayuchy nekatoryya knigi y adnu u nekatoryh krynicah 24 use knigi yayrejskaga kanona pershapachatkova byli agulnaprynyatymi u hrysciyanskih supolnascyah 46 knig nalichvae katalicki kanon albo 47 kali List Eramii vyluchyc u asobnuyu knigu a ne yak shosty razdzel knigi Baruha 49 knig nalichvae pravaslayny kanon albo bolsh u zalezhnasci ad myascovaj tradycyi ulichvayuchy yse knigi zmeshchanyya y Septuagince Stary Zapavet zbor roznyh pa pamery i pa svaim zmesce tvoray Skraznaya ih ideya zapavet damoylenasc pamizh Bogam i narodam a galoynaya tema gistoryya yayrejskaga naroda Tut stavicca i shmat agulnachalavechyh prablem PerakladyBibliya Francyska Skaryny za vyklyuchennem knigi Apostal Knigi Staroga Zakonu Svyataya Biblya Knigi Svyatoga Pisma Staroga i Novaga Zakonu z movy gebrejskae a greckae na vyalikalitoyskuyu belaruskuyu nanava perakladzenyya Yanam Stankevicham i Majseem Gitlinym Stary Zapavet u perakladze Vasilya Syomuhi Bibliya Pyaciknizhzha Majseya y perakladze Uladzislava Charnyayskaga Peraklady vybranyh knig Staroga Zapavetu Leanida Galyaka Car Salamon Pesni pesnyay Arhivavana 12 chervenya 2021 u perakladze Vaclava Lastoyskaga Vilenski kodeks 262ZnoskiThompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt Thompson S Motif Index of Folk Literature A Classification of Narrative Elements in Folktales Ballads Myths Fables Medieval Romances Exempla Fabliaux Jest Books and Local Legends 1958 Praverana 24 snezhnya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q114946518 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q428220 gt lt a gt The Five biblical scrolls in a sixteenth century Jewish translation into Belorussian Vilnius Codex 262 with introduction and notes by Moshe AltbauerLitaraturaShamyakina T Bibliya Mifalogiya i belaruskaya litaratura narysy i ese dlya st shk uzrostu Taccyana Shamyakina Minsk Mast lit 2008 S 257 280 ISBN 978 985 02 0925 2 Stary Zapave t Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 15 Sledaviki Tryo Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 15 S 164 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0251 2 t 15