Мангольская мова (манг.: Монгол хэл, ) — мова манголаў, дзяржаўная мова Манголіі. Тэрмін можа ўжывацца шырэй: для мангольскай мовы Манголіі і Унутранай Манголіі ў Кітаі, для ўсіх моў мангольскай групы, у гістарычным кантэксце для такіх моў як старажытная агульнамангольская і старапісьмовая мангольская мовы. Агульная колькасць носьбітаў - 5,2 млн чал. (2005 г.)
Мангольская | |
---|---|
Саманазва | Монгол хэл, |
Краіны | Манголія, Кітай |
Афіцыйны статус | Манголія, Унутраная Манголія (Кітай) |
Агульная колькасць носьбітаў | 5,2 млн (2005 г.) |
13-17 | |
Класіфікацыя | |
Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
Пісьменнасць | старамангольскае пісьмо і кірыліца |
Моўныя коды | |
(ДАСТ 7.75–97) | мон 463 |
(ISO 639-1) | mn |
(ISO 639-2) | mon |
(ISO 639-3) | mon |
Ethnologue | mon |
ABS ASCL | 7902 |
IETF | mn |
Glottolog | mong1331 |
Вікіпедыя на гэтай мове |
Сучасная літаратурная мангольская мова Манголіі складзеная на аснове паўночнага халхаскага дыялекта. Да сяр. ХХ ст. існавала некалькі варыянтаў мангольскай пісьмовасці. Першыя пісьмовыя крыніцы на мангольскай мове вядомыя з ХІІІ ст. Яны складаліся на аснове ўйгурскай літарнай вязі. Акрамя таго, у кан. ХІІІ ст. па запыту хана Хубілая тыбецкі вучоны Пагба-лама склаў “квадратную” пісьмовасць на аснове тыбецкіх літар. У XVII ст. джунгарскі манах Зая распрацаваў асновы ўласна мангольскай пісьмовасці. У XVIII ст. узнік яшчэ адзін варыянт мангольскай пісьмовай мовы – саёмбо. У ХІХ ст. манчжурская адміністрацыя ўводзіла пісьмовую мову на аснове лацініцы. Але пісьмовасць на аснове ўйгурскай вязі заставалася асноўнай да 1941 г., калі быў прыняты алфавіт на аснове кірыліцы.
У апошнія гады сярод моладзі Манголіі і манголаў, што жывуць у іншых краінах, таксама ў побыце распаўсюджаная лацінка. Гэта тлумачыцца недахопам тэхнічна-інфармацыйных прыстасаванняў (сотавых тэлефонаў, камп’ютараў, факсаў і г. д.) з раскладкай на кірыліцы.
Ва Унутранай Манголіі афіцыйна карыстаюцца пісьмовасцю на аснове ўйгурскай літарнай вязі.
Для паляпшэння артыкула пажадана Спасылкі
|
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Mangolskaya mova mang Mongol hel mova mangolay dzyarzhaynaya mova Mangolii Termin mozha yzhyvacca shyrej dlya mangolskaj movy Mangolii i Unutranaj Mangolii y Kitai dlya ysih moy mangolskaj grupy u gistarychnym kanteksce dlya takih moy yak starazhytnaya agulnamangolskaya i starapismovaya mangolskaya movy Agulnaya kolkasc nosbitay 5 2 mln chal 2005 g MangolskayaSamanazva Mongol hel Krainy Mangoliya KitajAficyjny status Mangoliya Unutranaya Mangoliya Kitaj Agulnaya kolkasc nosbitay 5 2 mln 2005 g 13 17KlasifikacyyaKategoryya Movy EyraziiAltajskiya movy Mangolskiya movyPismennasc staramangolskae pismo i kirylicaMoynyya kodyDAST 7 75 97 mon 463ISO 639 1 mnISO 639 2 monISO 639 3 mon khk halha mangolskaya mvf zneshnyaya mangolskayaEthnologue monABS ASCL 7902IETF mnGlottolog mong1331Vikipedyya na getaj moveNadpis na benzakaloncy na mangolskaj move na asnove kirylicy Shunhlaj Ohu yn Paliva z Rasii Suchasnaya litaraturnaya mangolskaya mova Mangolii skladzenaya na asnove paynochnaga halhaskaga dyyalekta Da syar HH st isnavala nekalki varyyantay mangolskaj pismovasci Pershyya pismovyya krynicy na mangolskaj move vyadomyya z HIII st Yany skladalisya na asnove yjgurskaj litarnaj vyazi Akramya tago u kan HIII st pa zapytu hana Hubilaya tybecki vuchony Pagba lama sklay kvadratnuyu pismovasc na asnove tybeckih litar U XVII st dzhungarski manah Zaya raspracavay asnovy ylasna mangolskaj pismovasci U XVIII st uznik yashche adzin varyyant mangolskaj pismovaj movy sayombo U HIH st manchzhurskaya administracyya yvodzila pismovuyu movu na asnove lacinicy Ale pismovasc na asnove yjgurskaj vyazi zastavalasya asnoynaj da 1941 g kali byy prynyaty alfavit na asnove kirylicy U aposhniya gady syarod moladzi Mangolii i mangolay shto zhyvuc u inshyh krainah taksama y pobyce raspaysyudzhanaya lacinka Geta tlumachycca nedahopam tehnichna infarmacyjnyh prystasavannyay sotavyh telefonay kamp yutaray faksay i g d z raskladkaj na kirylicy Va Unutranaj Mangolii aficyjna karystayucca pismovascyu na asnove yjgurskaj litarnaj vyazi Dlya palyapshennya artykula pazhadanaZnajsci i dadac spasylki na aytarytetnyya krynicy yakiya pacvyardzhayuc napisanaePeraklasci tekst z inshaj movy na belaruskuyu Estimate from Svantesson et al 2005 141 ol section SpasylkiMangolskaya mova na Omniglot