Копысь

Копысь — гарадскі пасёлак у Аршанскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, прыстань на левым беразе Дняпра. За 35 км ад Оршы, 2 км ад чыгуначнай станцыі Копысь на лініі Орша—Магілёў, аўтадарогамі злучаны з Оршай, і з аўтадарогай Орша—Магілёў. Насельніцтва 847 чал. (2017).

Гарадскі пасёлак Копысь Замчышча Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Віцебская Раён Аршанскі Каардынаты 54°19′40″ пн. ш. 30°18′05″ у. д.^HGЯO Першая згадка 1059 Гарадскі пасёлак з 1938 Вышыня цэнтра 150 м Водныя аб’екты Дняпро Насельніцтва ▼609 чал. (1 студзеня 2024) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 216 Паштовы індэкс 211038 Аўтамабільны код 2 СААТА 2236554000 Копысь на карце Беларусі ±

Копысь на Вікісховішчы

Гісторыя

Рынак (1905)

Упершыню згадваецца пад 1059 г. у Ніканаўскім летапісе, калі на шляху ў Ноўгарад там памёр епіскап Лука Жыдзята. З 2-й паловы 14 ст. у Віцебскім ваяводстве ВКЛ. У 14—18 ст. існаваў Копыскі замак. Належаў князям Астрожскім, Радзівілам. У 1597 годзе Крыштаф Радзівіл «Пярун» запісаў фундуш на копыскую царкву Святой Параскевы Пятніцы. Меў магдэбургскае права. З 1772 г. у складзе Расійскай імперыі, горад, цэнтр павета. У 1781 годзе Копысі дараваны герб. З 1861 г. — пазаштатны горад Горацкага павета. Падчас вайны 1812 года заняты французскімі войскамі. 12.11.1812 г. тут праз Дняпро перапраўлялася расійская армія пад камандаваннем М. І. Кутузава. У 17—19 ст. вядомы вытворчасцю кафлі. На мяжы 18—19 ст. быў цэнтрам хасідызму. У 1924—1930 гг. цэнтр раёна. З 1930 г. у Аршанскім раёне, з 1938 г. гарадскі пасёлак.

Насельніцтва

Год Колькасць 1897 3 384 1995 1 200 2009 910 Год Колькасць 2010 900 2016 850 2017 847 Год Колькасць 2019 683 2020 700 2021 663 Год Колькасць 2022 647 2023 628 2024 609

Эканоміка

Прадпрыемствы машынабудаўнічай і будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Цэнтр па вытворчасці мастацкай керамікі.

Славутасці

• Замчышча Пятроўскі Вал — помнік археалогіі
• Селішча Пасадскае — помнік археалогіі

Вядомыя асобы

• Валянцін Аляксеевіч Барадуля — беларускі вучоны ў галіне цеплаэнегретыкі, прафесар. Доктар тэхнічных навук (1986).
• Веніямін Блажэнны (1921—1999) — беларускі паэт.
• Пётр Іванавіч Грушэцкі  (руск.) — царкоўны дзеяч; уключаны ў спіс «Новапакутнікі і Спавяданнікі Рускай Праваслаўнай Царквы XX стагоддзя».
• Соф’я Юр’еўна Друкер (1907—1984) — беларуская спявачка, Народная артыстка БССР
• Аляксей Сцяпанавіч Кароль (1945—2015) — беларускі гісторык, палітолаг, галоўны рэдактар газеты «Новы Час».
• Фаня Ісакаўна Кулікова (1906—1998) — савецкі ўсходазнавец. Доктар гістарычных навук. .
• Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка (нар. 1954) — Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.
• Сямён Сцяпанавіч Навумовіч (нар. 1922) — урач, траўматолаг і артапед, доктар медыцынскіх навук.
• (1898—1941) — савецкі театральны дзеяч.
• Максім Сямёнаў (мянушка Куцень) — майстар сяэбраных спраў 2-й паловы XVII стагоддзя.
• (1779—1852) — міністр фінансаў Расіі пры Мікалаі I.
• Міхаіл Паўлавіч Урончанка (1802—1855) — расійскі ваенны геадэзіст, географ, перакладчык. Генерал-маёр.

Зноскі

1. Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
3. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
4. НГАБ, ф. 1731, воп. 1, спр. 33, с. 644
5. Беларусь: энцыклапедычны даведнік
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q66274442"></a>
6. http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/solialnaya-sfera/demografiya_2/metodologiya-otvetstvennye-za-informatsionnoe-s_2/index_4945/
7. Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59355510"></a>
8. Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89797105"></a>
9. Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2021.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106435389"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
10. Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q111411657"></a>
11. Численность населения на 1 января 2023 г. и среднегодовая численность населения за 2022 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2023.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q117319279"></a>
12. Грушецкий Петр Иванович (нявызн.). Новомученики и Исповедники Русской Православной Церкви XX века. ПСТГУ. Факультет ИПМ. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 14 лістапада 2010.
13. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 112. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
14. https://bessmertnybarak.ru/stambler_arkadiy_mikhaylovich/

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
• Копысь // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 398. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Копысь // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
• Kossarzecki K. Forteca w Kopysi nad Dnieprem w latach wojny Rzeczypospolitej z Moskwą 1654—1667 // Studia z dziejów wojskowości. — T. I. — Białystok, 2012. — S. 115—154.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Копысь

• Геаграфічныя звесткі па тэме Копысь на OpenStreetMap