Кераміка стар грэч κέραμος гліна вырабы з неарганічных неметалічных матэрыялаў напрыклад гліны і іх сумесяў з мінеральны

Кераміка (стар.-грэч.: κέραμος — гліна) — вырабы з неарганічных, неметалічных матэрыялаў (напрыклад, гліны) і іх сумесяў з мінеральнымі дабаўкамі, вырабляецца пад уздзеяннем высокай тэмпературы з наступным астуджэннем.

Кераміка

Дата пачатку
Матэрыял	гліна
Вывучаецца ў	ceramology^[d], technical ceramics^[d] і этналогія
Метад вырабу	burning^[d] і ceramic engineering^[d]
MCN code	6912.00.00
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фаянсавае пано з роспісам, Люксембургскі палац, Парыж

Віктар Шматаў. Беларуская кераміка, 1987

Віды керамікі

У залежнасці ад будовы адрозніваюць тонкую кераміку (чарапок шклопадобны або дробназярністы) і грубую (чарапок буйназярністы). Асноўныя віды тонкай керамікі — фарфор, паўфарфор, фаянс, маёліка. Асноўны від грубай керамікі — ганчарная кераміка. акрамя таго адрозніваюць кераміку карбідавую, барыдную, сіліцыдную і інш.

Фарфор мае шчыльны запечаны чарапок белага колеру (часам з блакітнаватым адценнем) з нізкім водапаглынаннем (да 0,2 %), пры паляпванні выдае высокі меладычны гук, у тонкіх слаях можа прасвечваць. Сыравіна для фарфору — каалін, пясок, палявы шпат і іншыя дадаткі.

Фаянс мае кіпры белы чарапок з жаўтаватым адценнем, сітаватасць чарапка 9 — 12 %. З-за высокай сітаватасці вырабы з фаянса цалкам пакрываюцца бясколернай глазурай невысокай тэрмастойкасці. Фаянс ўжываецца для вытворчасці сталовага посуду штодзённага выкарыстання. Сыравіна для вытворчасці фаянса — белыя гліны з даданнем крэйды і кварцавага пяску.

Абпальванне керамікі

Адным з галоўных спосабаў апрацоўкі ганчарных вырабаў з’яўлялася абпальванне. На Беларусі вядома з неаліту. Найбольш старажытны спосаб абпальвання керамічнага посуду — на адкрытым агні (на паверхні зямлі ці ў ямах рознай глыбіні). Старажытны посуд абпальваўся ў акісляльным і аднаўленчым газавым асяроддзі. Бурая афарбоўка чарапка сведчыць пра абпальванне ў акісляльным (з доступам кіслароду) асяроддзі, цёмна-шэрая і чорная — у аднаўленчым (без доступу кіслароду; найбольш старажытны спосаб). Аднаўленчы абпал патрабуе больш нізкіх тэмператур, патрабаванні да якасці паліва таксама менш строгія. Пры такім спосабе абпальвання маглі выкарыстоўваць аднакамерныя закрытыя прыстасаванні (простыя печы ў паглыбленнях і інш.), якія нельга зафіксаваць археалагічным метадам. Для атрымання цёмнага чарапка таксама ўжываліся розныя тэхналагічныя прыёмы (задымленне і інш.). Даволі часта чарапок мае двухколерную афарбоўку, якая ўзнікае ў нявытрыманым газавым асяроддзі, часта пры абпальванні на вогнішчах. Тэмпературы абпалу глінянага посуду пры гэтым знаходзіліся ў дыяпазоне 500—800 ^оС. У апошняй чвэрці 1-га тысячагоддзя н.э. на тэрыторыі Беларусі стаў распаўсюджвацца пячны абпал глінянага посуду. Тэмпературы абпальвання ў пячах таксама не перавышалі 850 ^оС. Толькі з XVI—XVII стст. посуд сталі абпальваць у спецыяльных горнах пры тэмпературы да 1000 ^оС.

Беларуская кераміка

Рынка

Зноскі

Дубіцкая, Н. М. Абпальванне / Н. М. Дубіцкая // Археалогія Беларусі : энцыклапедыя: у 2 т. / [склад. Ю. У. Каласоўскі; рэдкалегія: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.]. Т. 1: А ― К. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2009. — 492, [1] c. — С. 13. — ISBN 978-985-11-0353-5.

Спасылкі

Керамика // Энцыклапедыя Кругасвет (руск.)
Керамика (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кераміка

[1] Дубіцкая, Н. М. Абпальванне / Н. М. Дубіцкая // Археалогія Беларусі : энцыклапедыя: у 2 т. / [склад. Ю. У. Каласоўскі; рэдкалегія: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.]. Т. 1: А ― К. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2009. — 492, [1] c. — С. 13. — ISBN 978-985-11-0353-5.