Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Іван Пятровіч Пуліхаў, партыйная мянушка Вася (5 верасня 1879, Мінск — 26 лютага 1906, Мінск) — рэвалюцыянер, член партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў, член Лятучага атрада Паўночна-Заходняга краю.
| Іван Пятровіч Пуліхаў | |
|---|---|
 | |
| Род дзейнасці | рэвалюцыянер |
| Дата нараджэння | 5 верасня 1879 |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 26 лютага (11 сакавіка) 1906 (26 гадоў) |
| Месца смерці |
|
| Месца пахавання |
|
| Грамадзянства | |
| Партыя |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
Нарадзіўся ў сям’і тапографа Пятра Мацвеевіча Пуліхава, які скончыў Курскае землямернае вучылішча і прызначаны межавіком (землямерам) у Мінскае губернскае ўпраўленне земляробства і дзяржаўных маёмасцей, дзе праслужыў 36 гадоў. Выслужыў дваранства і чын калежскага асэсара, узнагароджаны сярэбраным медалём у памяць Аляксандра III. Сталаначальнік. У Мінску ажаніўся, набыў дом з садам. Меў трох сыноў і дачку.
Іван Пуліхаў скончыў няпоўныя 7 класаў рэальнага вучылішча. З’ехаў у Санкт-Пецярбург, экстэрнам здаў экзамен на атэстат і паступіў ва ўніверсітэт. Удзельнік рэвалюцыі 1905—1907 гадоў, за ўдзел у студэнцкіх сходках арыштаваны і высланы да бацькі ў Мінск пад нагляд паліцыі. У Мінску жыў у наймаванай кватэры ў раёне цяперашняй вуліцы Чычэрына, зарабляў рэпетытарствам, значная частка заробку ішла на выдаткі падпольнай эсэраўскай арганізацыі.
Выконваючы «прысуд» падпольнай арганізацыі эсэраў, разам з Аляксандрай Ізмайловіч, 14 студзеня 1906 года арганізаваў замах на мінскага губернатара Паўла Курлова, кінуў бомбу, але яна не падарвалася. Пуліхаў і Ізмайловіч былі арыштаваныя і да суда знаходзіліся ў гарадской турме. Для Пуліхава рыхтавалі пабег, які не адбыўся праз зняволенага Аляксандра Хахлова.
16 лютага 1906 года часовы ваенны суд асудзіў Івана Пуліхава і Аляксандру Ізмайловіч да смяротнага пакарання праз павешанне. 20 лютага 1906 года суд разглядаў касацыйныя скаргі. Касацыйная скарга бацькі Пуліхава не была задаволеная, Аляксандры Ізмайловіч прысуд замянілі на бестэрміновую катаргу. 26 лютага 1906 года Іван Пуліхаў павешаны на браме гарадской турмы, а палітычныя зняволеныя вывесілі ў вокны камер чорныя сцягі. Таемна пахаваны ў Мінску на ўсходнім ускрайку Старажоўскіх могілак. Пакінуў перадсмяротны ліст, у якім расказаў пра абставіны суда і развітаўся з таварышамі.
Праз 20 гадоў вартаўнік могілак паказаў месца пахавання Івана Пуліхава колішнім паліткатаржанам, якія з’ехаліся ў Менск. Яны вырашылі ўшанаваць памяць Пуліхава, але грошай не было, таму збіралі ахвяраванні на вуліцах Менска. На сабраныя сродкі на магіле Пуліхава ўсталявалі камень чырвонага граніту. У 1954 годзе Івана Пуліхава перапахавалі на Вайсковых могілках у сувязі з ліквідацыяй Старажоўскіх могілак. Ёсць меркаванне, што перанеслі толькі надмагільны камень. Магіла месціцца злева ад цэнтральнага ўваходу на могілкі, на камені надпіс, што ён пастаўлены паліткатаржанамі ў 1928 годзе.
Ушанаванне памяці
На Першым Усебеларускім з’ездзе паводле прапановы Анатоля Бонч-Асмалоўскага дэлегаты ўшанавалі памяць Івана Пуліхава ўставаннем.
Імем Івана Пуліхава названая вуліца ў Мінску ў раёне колішняй Архірэйскай Слабодкі.
Зноскі
- Жылуновіч, Зьміцер. Перадсьмертны ліст Я. Пуліхава // Полымя. 1924. № 2. С. 215—218.
- ПЕРВЫЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ… Архівавана 21 студзеня 2021.
Літаратура
- Пулихов Иван // История Беларуси: Словарь-справочник. — Мн: Экономпресс, 2000. — ISBN 985-6479-22-3.
- Бугаенко В. Иван Пулихов — кто он? Именем одного из первых террористов Беларуси названа улица Минска // Вечерний Минск. — 1997. — № . — 10 февраля. — С.
- Мехаў, У. Л. Слухаецца справа аб замаху…: Дакументальныя нарысы / У. Л. Мехаў. — Мн.: Беларусь, 1972. — 151 с.: іл.
- Хаўратовіч, І. П. Бястрашны юнак / І. П. Хаўратовіч // Маладосць. — 1965. — № 12.
- Хаўратовіч, І. Пуліхаў Іван Пятровіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 6. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
- Пу́ліхаў Іван Пятровіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 608. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Іван Пятровіч Пуліхаў
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U Vikipedyi yosc artykuly pra inshyh asob z prozvishcham Pulihay Ivan Pyatrovich Pulihay partyjnaya myanushka Vasya 5 verasnya 1879 Minsk 26 lyutaga 1906 Minsk revalyucyyaner chlen partyi sacyyalistay revalyucyyaneray chlen Lyatuchaga atrada Paynochna Zahodnyaga krayu Ivan Pyatrovich PulihayRod dzejnasci revalyucyyanerData naradzhennya 5 verasnya 1879 1879 09 05 Mesca naradzhennya Minsk Minski pavet Minskaya gubernya Rasijskaya imperyyaData smerci 26 lyutaga 11 sakavika 1906 26 gadoy Mesca smerci Minsk Minski pavet Minskaya gubernya Rasijskaya imperyyaMesca pahavannya Vajskovyya mogilkiStarazhoyskiya mogilkiGramadzyanstva Rasijskaya imperyyaPartyya Partyya sacyyalistay revalyucyyaneray Medyyafajly na VikishovishchyBiyagrafiyaNaradziysya y syam i tapografa Pyatra Macveevicha Pulihava yaki skonchyy Kurskae zemlyamernae vuchylishcha i pryznachany mezhavikom zemlyameram u Minskae gubernskae ypraylenne zemlyarobstva i dzyarzhaynyh mayomascej dze prasluzhyy 36 gadoy Vysluzhyy dvaranstva i chyn kalezhskaga asesara uznagarodzhany syarebranym medalyom u pamyac Alyaksandra III Stalanachalnik U Minsku azhaniysya nabyy dom z sadam Mey troh synoy i dachku Ivan Pulihay skonchyy nyapoynyya 7 klasay realnaga vuchylishcha Z ehay u Sankt Pecyarburg eksternam zday ekzamen na atestat i pastupiy va yniversitet Udzelnik revalyucyi 1905 1907 gadoy za ydzel u studenckih shodkah aryshtavany i vyslany da backi y Minsk pad naglyad palicyi U Minsku zhyy u najmavanaj kvatery y rayone cyaperashnyaj vulicy Chycheryna zarablyay repetytarstvam znachnaya chastka zarobku ishla na vydatki padpolnaj eserayskaj arganizacyi Vykonvayuchy prysud padpolnaj arganizacyi eseray razam z Alyaksandraj Izmajlovich 14 studzenya 1906 goda arganizavay zamah na minskaga gubernatara Payla Kurlova kinuy bombu ale yana ne padarvalasya Pulihay i Izmajlovich byli aryshtavanyya i da suda znahodzilisya y garadskoj turme Dlya Pulihava ryhtavali pabeg yaki ne adbyysya praz znyavolenaga Alyaksandra Hahlova 16 lyutaga 1906 goda chasovy vaenny sud asudziy Ivana Pulihava i Alyaksandru Izmajlovich da smyarotnaga pakarannya praz paveshanne 20 lyutaga 1906 goda sud razglyaday kasacyjnyya skargi Kasacyjnaya skarga backi Pulihava ne byla zadavolenaya Alyaksandry Izmajlovich prysud zamyanili na besterminovuyu katargu 26 lyutaga 1906 goda Ivan Pulihay paveshany na brame garadskoj turmy a palitychnyya znyavolenyya vyvesili y vokny kamer chornyya scyagi Taemna pahavany y Minsku na yshodnim uskrajku Starazhoyskih mogilak Pakinuy peradsmyarotny list u yakim raskazay pra abstaviny suda i razvitaysya z tavaryshami Praz 20 gadoy vartaynik mogilak pakazay mesca pahavannya Ivana Pulihava kolishnim palitkatarzhanam yakiya z ehalisya y Mensk Yany vyrashyli yshanavac pamyac Pulihava ale groshaj ne bylo tamu zbirali ahvyaravanni na vulicah Menska Na sabranyya srodki na magile Pulihava ystalyavali kamen chyrvonaga granitu U 1954 godze Ivana Pulihava perapahavali na Vajskovyh mogilkah u suvyazi z likvidacyyaj Starazhoyskih mogilak Yosc merkavanne shto peranesli tolki nadmagilny kamen Magila mescicca zleva ad centralnaga yvahodu na mogilki na kameni nadpis shto yon pastayleny palitkatarzhanami y 1928 godze Ushanavanne pamyaciMagila Ivana Pulihava na Vajskovyh mogilkah Na Pershym Usebelaruskim z ezdze pavodle prapanovy Anatolya Bonch Asmaloyskaga delegaty yshanavali pamyac Ivana Pulihava ystavannem Imem Ivana Pulihava nazvanaya vulica y Minsku y rayone kolishnyaj Arhirejskaj Slabodki ZnoskiZhylunovich Zmicer Peradsmertny list Ya Pulihava Polymya 1924 2 S 215 218 PERVYJ NACIONALNYJ Arhivavana 21 studzenya 2021 LitaraturaPulihov Ivan Istoriya Belarusi Slovar spravochnik Mn Ekonompress 2000 ISBN 985 6479 22 3 Bugaenko V Ivan Pulihov kto on Imenem odnogo iz pervyh terroristov Belarusi nazvana ulica Minska Vechernij Minsk 1997 10 fevralya S Mehay U L Sluhaecca sprava ab zamahu Dakumentalnyya narysy U L Mehay Mn Belarus 1972 151 s il Hayratovich I P Byastrashny yunak I P Hayratovich Maladosc 1965 12 Hayratovich I Pulihay Ivan Pyatrovich Encyklapedyya gistoryi Belarusi U 6 t T 6 Kn 1 Puzyny Usaya Redkal G P Pashkoy galoyny red i insh Mast E E Zhakevich Mn BelEn 2001 S 6 10 000 ekz ISBN 985 11 0214 8 Pu lihay Ivan Pyatrovich Belarus encyklapedychny davednik Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast M V Drako A M Hilkevich Mn BelEn 1995 S 608 800 s 5 000 ekz ISBN 985 11 0026 9 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Ivan Pyatrovich Pulihay