Траге́дыя (стар.-грэч.: τραγῳδία, tragōdía, літаральна — «казліная песня», ад τράγος, tragos — «казёл» и ᾠδή, ōdè — «песня») — жанр мастацкага твора, заснаваны на развіцці падзей, якое носіць, як правіла, непазбежны характар і абавязкова прыводзіць да катастрафічнага для персанажаў зыходу, часта напоўнены ; від драмы, процілеглы камедыі.
Трагедыя адзначана суровай сур’ёзнасцю, адлюстроўвае рэчаіснасць найбольш завострана, як згустак унутраных супярэчнасцяў, выкрывае найглыбейшыя канфлікты рэальнасці ў максімальна напружанай і насычанай форме, якая знаходзіць значэнне мастацкага сімвала; не выпадкова большасць трагедый напісана вершамі.
Зарадзілася ў Старажытнай Грэцыі з культу Дыяніса. Вылучэнню з рэлігійнага відовішча садзейнічаў рост значэння карыфея (начальніка) хора , што прывяло да строгага чаргавання песняў з выразным апавяданнем пра пакуты і прыгоды героя. Росквіту дасягнула ў V ст. да н.э. (Сафокл, Эсхіл і Еўрыпід). Мэтай у старажытнасці было праз пакуты і . Сінкрэтычнасць прывяла да пазнейшага замірання. На новым мастацка-выяўленчым узроўні ўзнавілася падчас Адраджэння і барока. У сваіх творах Лопэ дэ Вега, Педра Кальдэрон, Крыстафер Марла і Уільям Шэкспір стварылі шматгранныя вобразы дзейных асоб. У межах патрабаванняў класіцызму (адзінства часу і месца дзеяння) найзнакаміцейшыя творы напісалі П’ер Карнель, Жан Расін і Фрыдрых Шылер. Ад часу стварэння трагічных драмаў рамантыкаў (Джордж Байран, Міхаіл Лермантаў і Віктор Гюго) складваюцца адрозныя ад першаснай трагедыі жанры праз рэалістычнае абагульненне (мяшчанская і рамантычная трагедыі, гістарычная і народная драмы, меладрама). Пазней пачашчаецца спалучэнне з камічнасцю (трагікамедыя).
Беларусь
Першыя спробы стварэння беларускай трагедыі адносяцца да XVIII стагоддзя («Суддзя без розуму» К. Марашэўскага, «Сапар» і «Фемістокл» М. Цяцерскага, «Крэз» І. Юрэвіча; усе на польскай мове). У пачатку XX стагоддзя на аснове трагічных супярэчнасцей з’явіліся п’есы Якуба Коласа «», Леапольда Родзевіча «», Уладзіслава Галубка «» і Васіля Гарбацэвіча «». За савецкім часам творы пераважна тычыліся гераічнай (Кандрат Крапіва «», Кастусь Губарэвіч «», Уладзімір Хазанскі і Аляксандр Гутковіч «», Алесь Махнач «», Васіль Быкаў «Рашэнне», Алесь Петрашкевіч «») і гістарычнай тэматыкі (Еўсцігней Міровіч «», Уладзімір Караткевіч «» і Аляксей Дудараў «Купала»).
Крыніцы
Літаратура
- Лаўшук С. С. Траге́дыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 496. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Траге́дия / Михайлов А. В. // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 132—133. — ((Большая советская энциклопедия) : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
- Траге́дыя // Рагойша, В. П. Літаратуразнаўчы слоўнік : тэрміны і паняцці: для школьнікаў і абітурыентаў/ В. П. Рагойша. — Мн.: Народная асвета, 2009. — С. 187. — 303 с. — ISBN 978-985-03-1233-4.
- Траге́дыя // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5-ці т / АН БССР, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа. — Мн.: Беларус. Сав. Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1983. — Т. 5 кн. 1: С — Улагодзіць / [рэдактар М. Р. Суднік]. — С. 503. — 663 с.
- Траге́дия // Литературная энциклопедия терминов и понятий / редкол. : А. Н. Николюкин (гл. ред.) [и др.] ; РАН, Ин-т науч. информ. по обществ. наукам. — Москва : Интелвак, 2001. — С. 1081—1083. — 1596 с. — Имен. указ.: с. 1277—1483. — Предм. указ.: с. 1484—1595. — ISBN 5-93264-026-Х. (руск.)
- Михайлов А. В. Траге́дия // Литературный энциклопедический словарь (руск.) / [Подгот. Е. И. Бонч-Бруевич и др.]; Под общ. ред. , П. А. Николаева. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — С. 441—442. — 750 с. — 100 000 экз.
- Траге́дия // Квятковский А. П. Поэтический словарь / Науч. ред. И. Роднянская. — М.: Сов. Энцикл., 1966. — С. 306. — 376 с. (руск.)
- Літературознавчий словник-довідник / Р. Т. Гром’як, Ю. І. Ковалів та ін. — Київ: Видавництво «Академія», 1997. — С. 691—692. (укр.)
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Trage dyya star grech tragῳdia tragōdia litaralna kazlinaya pesnya ad tragos tragos kazyol i ᾠdh ōde pesnya zhanr mastackaga tvora zasnavany na razvicci padzej yakoe nosic yak pravila nepazbezhny haraktar i abavyazkova pryvodzic da katastrafichnaga dlya persanazhay zyhodu chasta napoyneny vid dramy procilegly kamedyi Uilyama ShekspiraZapyt Tragedyya peranakiroyvaecca syudy gl taksama Tragedyya adznachana surovaj sur yoznascyu adlyustroyvae rechaisnasc najbolsh zavostrana yak zgustak unutranyh supyarechnascyay vykryvae najglybejshyya kanflikty realnasci y maksimalna napruzhanaj i nasychanaj forme yakaya znahodzic znachenne mastackaga simvala ne vypadkova bolshasc tragedyj napisana vershami Zaradzilasya y Starazhytnaj Grecyi z kultu Dyyanisa Vyluchennyu z religijnaga vidovishcha sadzejnichay rost znachennya karyfeya nachalnika hora shto pryvyalo da strogaga chargavannya pesnyay z vyraznym apavyadannem pra pakuty i prygody geroya Roskvitu dasyagnula y V st da n e Safokl Eshil i Eyrypid Metaj u starazhytnasci bylo praz pakuty i Sinkretychnasc pryvyala da paznejshaga zamirannya Na novym mastacka vyyaylenchym uzroyni yznavilasya padchas Adradzhennya i baroka U svaih tvorah Lope de Vega Pedra Kalderon Krystafer Marla i Uilyam Shekspir stvaryli shmatgrannyya vobrazy dzejnyh asob U mezhah patrabavannyay klasicyzmu adzinstva chasu i mesca dzeyannya najznakamicejshyya tvory napisali P er Karnel Zhan Rasin i Frydryh Shyler Ad chasu stvarennya tragichnyh dramay ramantykay Dzhordzh Bajran Mihail Lermantay i Viktor Gyugo skladvayucca adroznyya ad pershasnaj tragedyi zhanry praz realistychnae abagulnenne myashchanskaya i ramantychnaya tragedyi gistarychnaya i narodnaya dramy meladrama Paznej pachashchaecca spaluchenne z kamichnascyu tragikamedyya BelarusPershyya sproby stvarennya belaruskaj tragedyi adnosyacca da XVIII stagoddzya Suddzya bez rozumu K Marasheyskaga Sapar i Femistokl M Cyacerskaga Krez I Yurevicha use na polskaj move U pachatku XX stagoddzya na asnove tragichnyh supyarechnascej z yavilisya p esy Yakuba Kolasa Leapolda Rodzevicha Uladzislava Galubka i Vasilya Garbacevicha Za saveckim chasam tvory peravazhna tychylisya geraichnaj Kandrat Krapiva Kastus Gubarevich Uladzimir Hazanski i Alyaksandr Gutkovich Ales Mahnach Vasil Bykay Rashenne Ales Petrashkevich i gistarychnaj tematyki Eyscignej Mirovich Uladzimir Karatkevich i Alyaksej Dudaray Kupala KrynicyBelEn 2002 TSBM 1983 VSE 1977 LitaraturaLayshuk S S Trage dyya Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 15 Sledaviki Tryo Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 15 S 496 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0251 2 t 15 Trage diya Mihajlov A V T 26 Tihohodki Ulyanovo M Sovetskaya enciklopediya 1977 S 132 133 Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 1969 1978 rusk Trage dyya Ragojsha V P Litaraturaznaychy sloynik terminy i panyacci dlya shkolnikay i abituryentay V P Ragojsha Mn Narodnaya asveta 2009 S 187 303 s ISBN 978 985 03 1233 4 Trage dyya Tlumachalny sloynik belaruskaj movy U 5 ci t AN BSSR Instytut movaznaystva imya Ya Kolasa Mn Belarus Sav Encyklapedyya imya Petrusya Broyki 1983 T 5 kn 1 S Ulagodzic redaktar M R Sudnik S 503 663 s Trage diya Li te ra tur naya en cik lo pe diya ter mi nov i po nya tij red kol A N Ni ko lyu kin gl red i dr RAN In t na uch in form po ob shestv na u kam Moskva In tel vak 2001 S 1081 1083 1596 s Imen ukaz s 1277 1483 Predm ukaz s 1484 1595 ISBN 5 93264 026 H rusk Mihajlov A V Trage diya Literaturnyj enciklopedicheskij slovar rusk Podgot E I Bonch Bruevich i dr Pod obsh red P A Nikolaeva M Sovetskaya enciklopediya 1987 S 441 442 750 s 100 000 ekz Trage diya Kvyatkovskij A P Poeticheskij slovar Nauch red I Rodnyanskaya M Sov Encikl 1966 S 306 376 s rusk Literaturoznavchij slovnik dovidnik R T Grom yak Yu I Kovaliv ta in Kiyiv Vidavnictvo Akademiya 1997 S 691 692 ukr